Utregs tot Spakenburgs geëerd op Dag van de Moedertaal: 'Belangrijk om dialecten te behouden'
PROVINCIE UTRECHT - 'Zedde nouw goaw gek', 'Huiskees', 'dakhoas' en 't is kerremes in de hel'. Steeds minder mensen zullen deze uitspraken begrijpen, ondanks dat het typisch Utrechts is. Om dialecten en talen in eren te houden heeft UNESCO de Internationale Dag van de Moedertaal uitgeroepen en dat wordt vandaag gevierd.
Elk jaar wordt door UNESCO op 21 februari de Internationale Dag van de Moedertaal gevierd. Voor UNESCO zijn talen het instrument om het culturele erfgoed in leven te houden. In Nederland wordt steeds minder in dialect gesproken.
Per regio kunnen dialecten heel erg verschillen, zo klinkt Spakenburgs weer heel anders dan de Utrechtse tongval. "Deze regionale verschillen zullen in de toekomst minder worden", zegt taalwetenschapper Sterre Leufkens van de Universiteit Utrecht.
Maar een dialect zal nooit helemaal verdwijnen: "Je hoort nog steeds of iemand uit het zuiden komt, in de toekomst zullen de specifieke lokale dialecten steeds minder worden gesproken. Er ontstaan dan meer regiolecten". Een regiolect zit tussen de standaardtaal, bijvoorbeeld het Nederlands, en een dialect in.
Uit onderzoek van het CBS uit 2021 blijkt dat ongeveer een kwart van de Nederlanders thuis een andere voertaal dan het Nederlands spreken. Daarbij kan het gaan om een dialect, om een regionale taal als Fries, Limburgs en Nedersaksisch, of om een andere taal, zoals Engels, Pools of Turks.
Bepalend voor je identiteit
Een dialect kan heel belangrijk zijn voor mensen: "Iedereen kent wel iemand die uit een bepaalde regio komt, die heel erg gehecht is aan het dialect van die streek. Mensen groeien er mee op, het is datgene wat hoort bij je jeugd en waar je vandaan komt. Op die manier kan het heel bepalend zijn voor je identiteit", zegt taalwetenschapper Sterre Leufkens.
"Het is belangrijk om dialecten in stand te houden," zegt taalwetenschapper Sterre Leufkens, "Dat doe je door het natuurlijk te blijven spreken, maar ook door het veel te horen in boeken of podcasts. Maar het allerbelangrijkste is, om het door te geven aan je kinderen."
Het verschil tussen een taal en een dialect is lastig vast te stellen, taalkundig is er geen verschil zegt Leufkens: "Utrechts is van dezelfde bouwstenen gemaakt als het Nederlands. Maar een dialect heeft minder erkenning. Taal is een sociaal politieke term."
