Factcheck: Adem van Utrechters compenseren met bomen niet 'onmogelijk'

"Alleen al om per 2027 400.000 ademende Utrechters te neutraliseren moeten 7,3 miljoen volwassen bomen worden gepland", schreef Stadsbelang Utrecht in haar programma. ANP, Pointer en Nieuwscheckers toetsen dit soort uitspraken en beweringen in aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen op feitelijke juistheid. Lijsttrekker Cees Bos liet desgevraagd weten hoe de partij tot deze berekening is gekomen. De factcheckers raakten niet overtuigd.

Een mens stoot per dag ongeveer 1 kilogram aan CO2 uit, zo baseert de partij zich op een artikel van KlimaatHelpdesk, dat is geschreven door wetenschapper Herman Russchenberg. Dat zou betekenen dat 400.000 mensen per jaar 146 miljoen kilogram CO2 uitstoten. De partij stelt verder op basis van informatie van Dutch Renewergy dat een gemiddelde boom in een jaar tijd ongeveer 20 kilogram CO2-uitstoot opneemt. Voor de Utrechtse uitstoot zijn dan 7,3 miljoen bomen nodig, rekent Bos voor.

Maar in hetzelfde artikel van KlimaatHelpdesk staat even verderop ook het volgende: "Voordat onze adem CO2 toevoegt aan de atmosfeer, is het er dus eerst uitgehaald. Het is een gesloten systeem en een onderdeel van de natuurlijke koolstofcyclus." CO2 ontstaat door het verbranden van voedsel. In groente (en dus ook in vlees, omdat dieren gras en granen eten) zit koolstof, dat we in combinatie met zuurstof als CO2 weer uitademen. Planten hebben de koolstofdioxide eerst uit de lucht opgenomen en dat komt later dus weer vrij. Het gaat om dezelfde hoeveelheid, waardoor er geen sprake is van extra CO2-uitstoot.

Russchenberg, directeur van het Climate Institute van de TU Delft en schrijver van het bewuste artikel, zegt tegen het ANP dat deze claim van Stadsbelang Utrecht om die reden mank gaat. "Dat uitademen van CO2 door mensen is het probleem helemaal niet", stelt hij. "Ademen draagt niet bij aan de opwarming van de aarde en dus is compenseren helemaal niet nodig."

Het probleem zit volgens Russchenberg bij de fossiele brandstoffen. Koolstof zit vaak al miljoenen jaren opgeslagen in de grond. Op het moment dat je dat verbrandt, voeg je wel CO2 toe aan het koolstofsysteem. "Je zou dus moeten compenseren voor de 400.000 Utrechters die auto rijden, dat heeft zin", zegt de wetenschapper, die dit soort claims als die van Stadsbelang Utrecht wel vaker hoort. "Het wordt soms gebruikt om het effect van fossiele brandstoffen op het klimaat wat te bagatelliseren", stelt hij.

In een reactie op deze factcheck erkent lijsttrekker Bos dat de bewering in het verkiezingsprogramma inderdaad niet klopt. In de tekst was hij wel degelijk ingegaan op het gesloten systeem, "ook in relatie tot biomassa", zegt hij. Door biomassa als hout, mest of voedselresten te verbranden, vergisten of vergassen kan energie worden opgewekt. "Ik had het niet gezien, maar er schijnt hier een stuk tekst te zijn weggevallen uit ons programma, zowel op de website als in de PDF-tekst", verklaart Bos de fout. De partij belooft het zo snel mogelijk te "herstellen".

De claim van Stadsbelang Utrecht klopt dus niet. De ademende inwoners van Utrecht hoeven helemaal niet gecompenseerd te worden door het planten van bomen: de uitstoot van CO2 via de adem draagt niet bij aan de opwarming van de aarde. De koolstofdioxide die op deze manier in de lucht terechtkomt, is er op een eerder moment uitgehaald en voegt dus niks extra’s toe.