Onjuiste namen op monument Fort de Bilt: 'Eén man overleefde de oorlog en overleed pas in 1973'

"Deze man is bijvoorbeeld pas in 1973 overleden", vertelt Terlingen terwijl hij naar D.J. de Gram wijst. "Het is toch vreemd dat hij hier op staat, want hij is hier helemaal niet gefusilleerd."

Fort de Bilt is tijdens de bezetting gebruikt als één van de plekken waar verzetsstrijders werden vermoord. De gevangenen werden soms de dag voor hun executie opgesloten in een gasdichte kazemat. Dan moesten ze aan een zwengel draaien om zuurstof die kamer in te pompen, anders stikten ze. En de volgende dag werden ze dan alsnog doodgeschoten.

Herman Steendam is tegenwoordig voorzitter van Stichting Herdenkingsmonument Fort de Bilt en hij baalt van de situatie.

"Uit onderzoek blijken 39 namen kwestieus. Er blijven dan honderd namen over en van zestig weten we nu zeker dat ze op deze lijst horen. Naar veertig namen moeten we nu meer onderzoek doen."

Steendam is sinds 2013 betrokken bij de stichting. Toen hij aantrad als voorzitter kreeg hij te maken met nabestaanden die aangaven dat de namen op de stenen niet klopten.

"En toen kwam ik erachter dat er al veel langer twijfels zijn over de namenlijsten. De lijsten komen van mensen die betrokken waren bij het verzet. En toen in 1997 een amateurhistoricus een lijst correcties aanleverde, besloot het toenmalig bestuur om de verzetsmensen te geloven. Ondertussen hebben er twee studenten geschiedenis onderzoek gedaan naar de namen, maar we weten nog steeds niet zeker wie er nou wel en niet op de lijsten horen."

En dat betekent dat Steendam op dit moment nog geen aanpassingen wil doorvoeren. Het is een enorme klus die veel geld zal kosten wanneer de stenen opnieuw gegraveerd moeten worden. Steendam hoopt dat hij in 2025 voor honderd procent zekerheid heeft over de lijsten.

"Want ik wil niet dat als die stenen hier nieuw liggen, we een week later horen dat er weer iets niet klopt."

Onderzoeker Terlingen vindt het fijn dat de stichting nu bekijkt hoe het monument aangepast kan worden. Maar de reactie komt volgens hem wel laat.

"Het wringt dat je in 1995 stenen maakt op grond van een bestand dat niet goed gecheckt is. Het wordt als waar aangenomen en dan worden de mensen die daarna melden dat er iets niet klopt een beetje genegeerd. Ik ben heel erg blij met de opstelling van stichting op dit moment."

Op 30 april is er weer een herdenking op Fort de Bilt. Directeur van de Oorlogsgravenstichting Theo Vleugels zal dan een speech geven.