Van spyshop- tot vergismoord: 'onthullend en ontluisterend' Marengo-proces nadert ontknoping

Rechtbank De Bunker in Amsterdam
Rechtbank De Bunker in Amsterdam © RTV Utrecht
Vianen - Bijna niemand in Nederland zal bij het woord Marengo aan de originele betekenis ("een soort textiel") denken. Marengo gaat de boeken in als de grootste strafzaak die ons land ooit kende. Nu, na tientallen zittingen, nadert het einde van de zaak tegen in totaal zeventien verdachten, onder wie de vermeende topcrimineel Ridouan T. uit Vianen. Vandaag begon het Openbaar Ministerie aan haar requisitoir: hierin wordt alles nog eens op een rij gezet waarna bekend wordt gemaakt welke straf het OM eist.
Alleen al de lengte van dit requisitoir zegt iets over wat een ongewoon grote strafzaak Marengo is: er zijn ongeveer tien dagen uitgetrokken voor de uiteenzetting van de officier van justitie. De eisen tegen de zeventien verdachten worden pas aan het eind van deze maand verwacht.
"Geen enkele nabestaande heeft het aangedurfd in de zittingzaal aanwezig te zijn. Geen enkele nabestaande heeft het aangedurfd het spreekrecht uit te oefenen." Met deze constatering begon de officier van justitie vandaag haar slotbetoog. Ze stond daarom stil bij de zes moordslachtoffers en hun naasten. Wraak was bijna altijd het motief, zei ze.
Wraak werd genomen omdat slachtoffers zich niet aan de "strikte zwijgplicht" hielden die geldt in het criminele milieu. "Wie praat, die gaat", is daarbij het onverbiddelijke credo. De slachtoffers zijn geliquideerd omdat zij hadden gepraat of om te voorkomen dat ze dat zouden gaan doen, aldus de officier.

Kroongetuige

De rechtszaak draait om zes moorden en dertien liquidatiepogingen, veel daarvan vonden plaats in het criminele circuit in of rondom Utrecht. De zaak kwam aan het rollen toen op 14 januari 2017 de Utrechtse Nabil B. zich liet oppakken door de politie en verklaringen aflegde over Ridouan T., in de hoop een deal te kunnen sluiten met justitie. Hij werd later bekend als 'de kroongetuige'. Mensen om hem heen, onder wie zijn broer Reduan, zijn advocaat Derk Wiersum en misdaadverslaggever en zijn adviseur Peter R. de Vries moesten dat met de dood bekopen.
U mag mijn vonnis naar de gevangenis sturen, dan kan ik lekker in mijn cel blijven
Ridouan T.
"Het vonnis heeft u al in uw binnenzak", zei T. vandaag tegen de rechtbank. Hij vervolgde: "U kunt het ook meteen geven. U mag mijn vonnis naar de gevangenis sturen, dan kan ik lekker in mijn cel blijven." De rechter benadrukte dat nog helemaal niets vaststaat. "Zo werkt dat niet meneer. Ik bestrijd dat", reageerde ze op de aantijgingen. T. heeft eerder ook al eens gezegd dat hij denkt dat hij hoe dan ook tot levenslang veroordeeld gaat worden.

Wat is een kroongetuige?

"Een kroongetuige is een verdachte of veroordeelde die in ruil voor het afleggen van verklaringen iets terugkrijgt", legde advocaat Onno de Jong eerder al aan RTV Utrecht uit. "Dat kan een lagere strafeis of een stuk kwijtschelding van een straf die al is opgelegd zijn." De Jong stond eerder kroongetuigen Fred Ros (Passageproces) en Tony de G. (liquidatiezaak Jair Wessels) bij.

De term kroongetuige kent de wet niet, maar het is een getuige die behandeld wordt volgens artikel 226 in het wetboek van strafvordering: een getuige met een speciale status", aldus de advocaat. "Wanneer iemand die status eenmaal bereikt heeft, wordt hij volledig afgeschermd. Verhoren zullen dan ook gebeuren op een manier waarop de kroongetuige niet herkenbaar is. Hij wordt onderdeel van een getuigenbeschermingsprogramma en dan is het belangrijk dat mensen hem niet meer herkennen."

Volgens het OM is "het fenomeen kroongetuige heel zeldzaam". "Wij maken daar alleen gebruik van in zaken die we niet op een andere manier kunnen oplossen en die toch heel ernstig zijn", aldus officier van justitie Natasja van Collenburg. Als de verklaring van zo'n kroongetuige leidt tot de oplossing van een of meerdere ernstige feiten, kan het OM maximaal 50 procent strafkorting eisen.

Lees ook: Het leven van een kroongetuige: geschminkt verhoord en hopen op vergetelheid

De verklaringen van de kroongetuige die het OM uiteindelijk heeft kunnen ondersteunen met bewijs – met name dankzij het kraken van versleutelde PGP-telefoons, waardoor justitie een grote hoeveelheid chatgesprekken in handen kreeg – hebben uiteindelijk geleid tot een tijdlijn van zes moorden, waarvan vier een link hebben met de provincie Utrecht.

9 september 2015: de spyshopmoord

In 2015 werd Ronald Bakker doodgeschoten voor zijn woning in Huizen. Bakker werkte bij een spyshop in Nieuwegein. De verdachten zouden hebben vermoed dat hij samenwerkte met justitie. Het OM verdenkt de verdachten er ook van dat ze voorbereidingen hebben getroffen voor een explosie in de spyshop.

17 april 2016: liquidatie in IJsselstein

Voor de ogen van zijn 7-jarige dochtertje werd Samuel Erraghib in de auto neergeschoten. T. zou hem ervan hebben verdacht informatie over zijn organisatie door te spelen aan de politie.

22 juni 2016: Ranko Scekic moet getuigen tegen T. met de dood bekopen

Vlak voordat Ranko Scekic moest getuigen in een strafzaak tegen T. in Utrecht, werd hij op de Kretadreef in de Utrechtse wijk Overvecht doodgeschoten. Scekic zou deel hebben uitgemaakt van een liquidatiebende van T. In de later gekraakte PGP-telefoons heeft T. volgens het OM geschreven: "Hahaha, die waterhoofd leeft niet meer. Hij heeft 5 of 6 kogels in zijn kop gekregen."

12 januari 2017: de vergismoord

In het portaal van zijn flat aan de Faustdreef, ook in Overvecht, werd in januari van het jaar 2017 Hakim Changachi vermoord. Hij was niet het eigenlijke doelwit van de moord, volgens justitie zou Khalid Hmidat dat zijn geweest. Die vergismoord was voor Nabil B. aanleiding om te gaan verklaren bij justitie en zo kroongetuige te worden.
In de zwaarbeveiligde bunker in Amsterdam staan de zeventien verdachten de komende maand terecht. De eisen tegen hen worden pas aan het eind van deze maand verwacht. De verklaringen van Nabil B. en de ontsleutelde PGP-berichten zijn "onthullend en ontluisterend", aldus het OM, en laten zien "hoe weinig een mensenleven voor de verdachten betekent".

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.