Boze reacties na mishandeling filmploeg RTV Utrecht: 'Het aantal incidenten neemt toe en daar moeten we als samenleving iets mee'

© RTV Utrecht / Timo Anceaux
Utrecht - Uitermate triest, schandelijk, volstrekt ontoelaatbaar, blijf met je tengels van journalisten en hun apparatuur af en de openbare ruimte is steeds minder veilig. De reacties liegen er niet om een dag na de mishandeling en beroving van een filmploeg van RTV Utrecht in het Utrechtse Kanaleneiland. Boosheid en verontwaardiging overheersen. Wanneer is het nou een keer genoeg en kunnen journalisten gewoon in alle vrijheid hun werk doen?
"Ik kan me er ongelofelijk kwaad over maken, lokale en landelijke journalistiek staan al redelijk onder druk. Als het anti-overheidssentiment zich dan uit in agressief gedrag naar fotografen en journalisten is dat echt een grens te ver", zegt Wim Hoonhout, woordvoerder bij politie Midden-Nederland. "Het is een straatroof van journalisten die bezig zijn met hun werk. Los van het feit dat je je spullen kwijt bent, het mag gewoon echt niet."

Nederlandse Vereniging van Journalisten

Ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) is boos, heel boos over wat er gebeurd is bij de Galecopperburg. "Ik ga het proberen netjes te verwoorden, maar het is totaal onacceptabel. Mishandeld, beroofd van hun spullen terwijl ze aan het werk zijn Het mag gewoon niet, het mag niet de normaalste zaak van de wereld worden", aldus Paul Teixeira, secretaris bij de NVJ.
Hoewel alle betrokkenen het erover eens zijn dat het niet mag gebeuren, was het gisteren toch weer raak. En het incident in Utrecht staat niet op zichzelf. "Het aantal incidenten neemt echt elk jaar toe en daar moeten we als samenleving iets mee", zegt Hoonhout.
Ook de NVJ ziet dat er een trend gaande is, waarbij journalisten niet in alle vrijheid hun werk kunnen doen. Teixeira: "Het aantal meldingen is fors gestegen, ten opzichte van vorig jaar. De drempel om journalisten te bedreigen of fysiek te mishandelen wordt steeds lager en dat is een kwalijke zaak. Het is heel erg, heel ernstig. Als journalisten niet meer hun werk kunnen doen, krijg het publiek steeds minder te lezen of te horen. Vrije pers is één van de basisdingen, één van de bouwstenen van een gezonde democratie."

Persveilig

Maar wat doe je tegen agressief gedrag? Sommige omroepen halen nu bijvoorbeeld logo's van plopkappen en auto's, en sturen beveiligers mee bij bepaalde reportages. Volgens Teixeira is dat de wereld op zijn kop, totale waanzin en eigenlijk geen oplossing. "Een regionale omroep is eigenlijk nog veel belangrijker dan een landelijke omdat ze informeren over de directe leefomgeving, over dingen die echt dichtbij zijn. Ze maken de vertaling van het landelijke nieuws naar de regio Utrecht. Het is echt van de gekken dat regionale media zoals RTV Utrecht, door bepaalde bewoners worden bedreigd en mishandeld."
Om journalisten te helpen die te maken hebben met agressie tijdens het werk is de NVJ het initiatief Persveilig gestart. Samen met de politie, het Genootschap van Hoofdredacteuren en het Openbaar Ministerie willen ze zo de positie van journalisten versterken en getroffen collega's bijstaan.
Teixeira: "Het is altijd reactief, omdat we reageren op een incident. Je moet zo'n initiatief niet nodig hebben. Dat is dus helaas niet het geval, dus het is goed dat het er is. We verzamelen meldingen die we binnenkrijgen van dit soort incidenten, maar ook van stalking en doxing. Verder doen we ook dingen zoals beveiligingscamera's installeren bij collega's thuis, we helpen met een noodknop en we geven gratis trainingen over de-escaleren en hoe je bijvoorbeeld risicio's moet inschatten in bepaalde situaties."

Verbale agressie

Dat dat nodig is, blijkt uit een rapport van Persveilig. Zo had in 2017 61 procent van de journalisten te maken met agressief gedrag, in 2021 is dit gestegen naar 82 procent. Cameramensen en fotojournalisten worden het meest geconfronteerd met onveilige situaties waarbij verbale agressie het meeste voorkomt. Twee derde van de journalisten maakte dit minimaal één keer mee in de afgelopen twaalf maanden. Ruim een derde is minimaal vier keer verbaal agressief benaderd.
Hoonhout is naast woordvoerder bij politie Midden-Nederland ook betrokken bij Persveilig. Hij wil nogmaals benadrukken hoe ernstig zo'n incident als gisteravond is. En hoe belangrijk zo'n initiatief als Persveilig is. "Een agent of iemand die gekwalificeerd is om geweld te gebruiken, die kan zich nog verweren. Zij (de filmploeg van RTV Utrecht red) moeten zich met hun mond of bij wijze van spreken met hun handen verdedigen als het gaat om zo'n aanval", zegt hij. "Het is een kwetsbare groep die er niet op verdacht is en op ingericht is, en dan krijg je een nare ervaring die wat met je doet. En zeker ook in een volgende situatie, waarbij je weer op pad gaat om verslag te doen, met je meeneemt."
Inmiddels heeft ook de staatssecretaris contact opgenomen met RTV Utrecht. Volgende week is er een gesprek tussen RTV Utrecht en de staatssecretaris over wat er is gebeurd en welke maatregelen er genomen kunnen worden.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.