Hoe een valwind 1 jaar geleden een ravage veroorzaakte in Leersum

Meteen na de ramp werd er druk gespeculeerd over wat er was voorgevallen. Was het een windhoos? Of toch een tornado? Duidelijk was dat de schade in het dorp enorm was. Wegen en fietspaden waren onbegaanbaar en zeker zes huizen voorlopig onbewoonbaar. Van de negen gewonden moesten er twee naar een ziekenhuis, maar zij konden een dag later weer naar huis. Wonder boven wonder bleek er niemand zwaargewond.

Drie dagen later meldde het KNMI dat de ravage niet was veroorzaakt door een windhoos of tornado, maar door een valwind. Volgens het weerinstituut is dit een verschijnsel dat incidenteel in de zomer tijdens zware onweersbuien voorkomt. Deze ontstaat doordat de lucht door zeer zware regenval in een bui sterk afkoelt. Deze koude lucht valt vervolgens op het onderliggende aardoppervlak en dit zorgt voor zeer zware windstoten.

Voorafgaand aan de valwind was in grote delen van het land code oranje van kracht vanwege de kans op zware onweersbuien. Het noodweer op die dag was echter heel lokaal, wat onder meer blijkt uit het feit dat in andere delen van Utrecht de zon bleef schijnen.

De meeste wegen en fietspaden waren na enkele dagen weer begaanbaar, dankzij de gezamenlijk inzet van gemeentewerkers, inwoners en aannemers. Het was volgens burgemeester Frits Naafs ongelooflijk hoe iedereen samenwerkte om het dorp weer op te ruimen. Die zelfredzaamheid kenmerkt volgens hem 'de kracht van Leersum'.

De bossen rondom Leersum hadden meer tijd nodig om te herstellen. Het zwaarst beschadigd was het Lombokbos, daar was 30 hectare bos omgewaaid. Maandenlang bleven grote delen daarvan afgesloten voor het publiek, omdat nog steeds bomen omvielen en takken naar beneden kwamen als gevolg van de valwind. Inmiddels is het bos weer veilig voor wandelaars en andere bezoekers, maar het zal nog lang duren voordat het weer in zijn oorspronkelijke staat is.

De schade die de valwind vorig jaar veroorzaakte, bedroeg uiteindelijk 13,3 miljoen euro. Ruim honderd woningen in Leersum raakten beschadigd, waarvan er dus een aantal onbewoonbaar is verklaard. Volgens de gemeente gaat het nog jaren duren voordat alle schade in het dorp is hersteld.

Vandaag staan de inwoners van Leersum stil bij de valwind die precies een jaar geleden zo' n ravage aanrichtte. In het dorp worden daarom drie monumenten onthuld: een uil en stormbankje gemaakt van hout van omgevallen bomen en een herinneringsbord om bezoekers aan Leersum blijvend te informeren over de gebeurtenis. Daarnaast is er nog een prijsvraag uitgeschreven voor een kunstwerk ter nagedachtenis aan de valwind. De winnaar daarvan wordt ook vandaag bekendgemaakt.