De boer verandert niet zonder duidelijk perspectief en onafhankelijk advies
Provincie Utrecht - Voor verandering in de landbouwsector is een duidelijk toekomstperspectief voor boeren nodig en dat biedt de overheid nu niet. Daarnaast krijgen boeren te vaak advies van instanties die baat hebben bij de instandhouding van het huidige systeem. Dat zegt onderzoeker Hens Runhaar, verbonden aan de universiteiten van Utrecht en Wageningen.
Zo ziet de landbouw in de provincie er nu uit
Al de hele dag protesteren boeren uit onvrede over de aangekondigde stikstofmaatregelen van het kabinet. En dat is niet vreemd, want volgens Runhaar weten de boeren niet waar ze aan toe zijn. Het belangrijkst is dat de overheid een duidelijk perspectief biedt. "Dat je als boer weet: in mijn gebied - op veen, zand, klei of wat dan ook - ziet de toekomst er zus en zo uit en word ik ondersteund door de overheid en de agrifood-industrie. Dat perspectief ontbreekt."
Runhaar onderzocht de noodzaak van natuurinclusieve melkveehouderij en de mogelijke obstakels op de weg daarnaartoe. "We denken dat deze resultaten ook betrekking hebben op andere grondgebonden landbouw, dus akkerbouw."
Behalve een duidelijk perspectief, moeten boeren simpelweg genoeg geld kunnen verdienen. Mogelijke maatregelen, zoals de vermindering van de veestapel en minder intensieve landbouw, leveren ook minder op. "Je kan er niet van uitgaan dat boeren uit zichzelf gaan extensiveren of bijdragen aan de biodiversiteit waar iedereen van profiteert behalve de boer zelf", zegt Runhaar. Daar zijn beloningssystemen voor nodig zodat een boer geld verdient aan de 'extra diensten'. Denk bijvoorbeeld aan het het opslaan van broeikasgassen in de bodem, bijdrage aan schoon drinkwater en de bijdrage aan de biodiversiteit. "Er zijn ook omschakelkosten, ook daar zijn fondsen voor nodig."
Onderzoeker en boer over stikstofbeleid: 'Dat moet betaald gaan worden'
Onafhankelijke voorlichting
Boeren werken nu volgens het 'high input-high output-model', legt de milieubestuurskundige uit. Intensieve landbouw, met een hoge productie. "We produceren voor de wereldmarkt, veel gaat de grens over."
Veel bedrijven rondom de boeren hebben een verdienmodel gebaseerd op die hoge productie. Dat zijn bijvoorbeeld veevoerproducenten, vleeswerkers, zuivelbedrijven en banken. Volgens Runhaar zijn dit precies de bedrijven waar veel boeren hun voorlichting van krijgen. Hij pleit voor een onafhankelijke voorlichting, door partijen die geen belang hebben bij het huidige model. "Een onafhankelijke manier van voorlichting over hoe de boer op een extensievere manier, een kringloop manier, kan boeren."
Daar speelt ook de beeldvorming een rol in. "Die hangt nu ook nog samen met die high input-high output-landbouw. Een goede boer is een hoogproductieve boer." Daarvoor in de plaats zijn voorbeelden nodig van natuurinclusieve boeren. "Die laten zien dat het lonend is én interessanter dan de huidige vorm van landbouw."
