Opnieuw voeren tientallen Soesters stil protest tegen komst opvang Oekraïners: ‘Schijnparticipatie’

Op dit moment zijn er in Soest verschillende vormen van noodopvang voor Oekraïense vluchtelingen voor de korte termijn. Dat gebeurt onder andere in hotels en vakantiehuisjes, en daarnaast zegt de gemeente locaties te regelen waar vluchtelingen een half jaar tot een jaar kunnen wonen. In totaal verblijven er op dit moment zo’n 130 Oekraïners in Soest, waarvan vijftig in de gemeentelijke opvang en tachtig bij particulieren.

Het stuk weiland op de hoek van de Insingerstraat en de Den Blieklaan ziet de gemeente als een mogelijke locatie voor langetermijnopvang. Het gaat dan om een periode van drie, vijf of tien jaar. Vanuit het Rijk is er de vraag om omgerekend ongeveer tweehonderd vluchtelingen in Soest op te vangen. Vanwege de grote vraag naar wonen en werken in het midden van het land, houdt Soest rekening met een grotere instroom en wil zo inzetten op een opvang van vierhonderd Oekraïners.

Maar omwonenden vinden dat langetermijnopvang op de beoogde locatie onverantwoord is. “Denk maar aan de verkeersveiligheid bijvoorbeeld”, stelt Weiland. “Hiermee wordt waarschijnlijk op een onacceptabele manier de druk op de wijk verhoogd.” Een petitie tegen de komst van de woonunits is inmiddels meer dan 1900 keer ondertekend.

Om inwoners mee te laten denken over de plannen, heeft de gemeente deze maand vier participatiemomenten georganiseerd. De buurt krijgt daar de mogelijkheid om hun ideeën te delen over onder meer de voorzieningen, sociale en verkeersveiligheid en het ontwerp van de opvanglocatie. Na de laatste bijeenkomst vanavond worden alle uitkomsten gebundeld en in een eindrapport voorgelegd aan de deelnemers van de participatieavonden. Daarna wordt het meegenomen in het haalbaarheidsonderzoek en neemt het college een besluit over de komst van de woonunits.

Maar volgens Bart en zijn buren is de participatie een wassen neus. “Het scenario van drie jaar heeft nog een tijdelijk karakter. Maar zodra we het daarover willen hebben, gaat de gemeente daar niet op in en gaat het weer in het algemeen over de opvang van Oekraïners. Het lijkt alsof ze dit project en de soepele regels rond opvang gebruiken om er voor de lange termijn woningen te realiseren, zonder de reguliere weg van het bestemmingsplan te volgen. Het zijn meer informatiebijeenkomsten dan participatiebijeenkomsten.”

Uit een verzoek met beroep op de Wet open overheid (Woo) van omwonenden zou bovendien blijken dat woningcorporatie De Alliantie half maart al een aanbod aan de gemeente deed om tweehonderd flexwoningen te realiseren. Om te voorkomen dat die woningen naar een andere gemeente zouden gaan, zou de gemeente snel hebben toegehapt en kan Soest volgens omwonenden eigenlijk niet meer terug.

“Zou het een idee zijn om in het vertrouwelijke stuk over het onderzoek naar ‘units in het weiland’ aan te geven dat het wijs is om aankomende week een samenwerkingsovereenkomst met Alliantie te sluiten dat we dit gezamenlijk gaan onderzoeken. Dat zegt niet dat ze er komen, maar geeft wel het vertrouwen dat we het serieus nemen en dat ze dus niet ondertussen die units aan een andere gemeente geven”, valt er in een gemeentelijke e-mail van 23 maart te lezen.

Ook dat zorgt bij Bart en andere omwonenden voor een gevoel van schijnparticipatie. “De gemeente zag in de Oekraïense oorlogssituatie een mogelijkheid om heel snel en zonder complexiteit een woningbouwproject in gang te zetten. Dat zien we als een vorm van schijnparticipatie, want het lijkt helemaal niet alleen om de opvang van Oekraïners te gaan.”

“Ik begrijp heel goed dat dit vragen oproept”, stelt burgemeester Rob Metz op vragen van RTV Utrecht. “Voordat Den Haag een officieel verzoek doet wordt er al in allerlei bestuurlijke overleggen gesproken wordt over ontwikkelingen. Denkrichtingen worden verkend met gemeenten en veiligheidsregio’s. Dan ga je als gemeente nog niet gelijk ‘rennen’ om een probleem op te lossen.”

“Maar als in die gesprekken uiteindelijk een koers boven komt drijven en het daadwerkelijke verzoek van Den Haag in zicht komt, dan vind ik het als burgemeester belangrijk dat we ook met onze eigen organisatie gaan verkennen welke mogelijkheden wij hebben om aan zo’n verzoek te voldoen”, vervolgt hij.

“Ik kan me voorstellen dat het zonder informatie over de processen die al op de achtergrond lopen, merkwaardig kan lijken. Maar ik kan verzekeren dat er geen sprake is van een voorgekookt plan. Al een week eerder was er in de media sprake van potentieel vijf miljoen vluchtelingen. Dan is het zeer waarschijnlijk dat dit potentieel een enorme impact gaat hebben - ook op Soest.”

Afgelopen donderdag was er een bijeenkomst waarin omwonenden en gemeente met elkaar om tafel gingen om over het ontwerp te praten, maar volgens de gemeente verliep dat op zo’n manier dat de bijeenkomst van vanavond alleen digitaal door kan gaan. “Tijdens de afgelopen bijeenkomst was er een verruwing van de omgangsvormen. Zo werd er bijvoorbeeld gescholden. Ook werden medewerkers persoonlijk veroordeeld. De omgangsvormen waren zodanig dat medewerkers zich niet veilig voelden”, aldus de gemeente.

“Absoluut niet”, reageert Weiland. “Kijk bijvoorbeeld naar het Engelse parlement, waar het soms ook wat sterker aangezet wordt. Zo moet je het zien. Ik zag een participatiebijeenkomst waarin beide partijen probeerden hun positie weer te geven. Ik moet juist heel eerlijk toegeven dat ik het knap vind hoe kalm en rationeel de buurtbewoners het hebben over de consequenties die aan dit plan kunnen hangen.”

“We willen wel graag in gesprek blijven. Daarom is de bijeenkomst die gaat over het thema verkeer in het kader van het haalbaarheidsonderzoek vanavond online. Ook nodig ik omwonenden van harte uit om morgenavond 29 juni met mij in gesprek te gaan over hun vragen en zorgen. Die uitnodiging blijft staan en zal in het gemeentehuis zijn”, aldus de burgemeester.

Naar de demonstratie kwamen in totaal zo’n 75 tot honderd demonstranten bij het gemeentehuis, laat Weiland vlak na afloop weten. Ze droegen witte t-shirts in het kader van een stil en vredig protest. De gemeente ging niet in gesprek met de demonstranten, enkele raadsleden dit wel. Dat laatste tot tevredenheid van Weiland: "Dat geeft ons toch het gevoel dat we niet op de verkeerde weg zitten. Met name over het participatietraject zijn kritische vragen gesteld. Dat is precies wat we beoogden."