Van Rossem Vertelt: de Gezonde Stad
Utrecht - Zijn de huizen in de Utrechtse binnenstad nu zo gewild, dat er zonder blikken of blozen enkele tonnen betaald worden voor appartementen in achteraf straatjes? 'Vroeger' wilden veel mensen niets liever dan de stad uit. De stad was immers vies, gevaarlijk en ... ongezond!
Van Rossem Vertelt over de gezonde stad
Hoe gezond was Utrecht?
Nu Utrecht dit jaar viert dat ze 900 jaar geleden stadsrechten kreeg, vond het museum van de stad - het Centraal Museum - het een goed moment de gezondheid van de stad in die jaren eens onder de loep te nemen. Hoe maakten de gezinnen het? Welke ziektes kwamen voor? En hoe schoon en gezond was de stad eigenlijk?
"Als je denkt aan ongezonde tijden, dan denken veel mensen vooral aan de Middeleeuwen. Immers, de medische wetenschap stond toen nog op een laag pitje", legt conservator stadsgeschiedenis René de Kam uit. "Toch blijkt dat helemaal niet te kloppen. In de Middeleeuwen stonden onze stadsgenoten bekend om hun schoonmaakwoede. Er werd voortdúrend geschrobd en gepoetst. Schone lijven, kleren en huizen waren in de ogen van veel mensen een teken van beschaving en stank was een teken dat er iets ziekmakend was."
Het idee dat de gezondheidstoestand van een stad of een land een rechte lijn omhoog is, klopt niet. Hoe gezond we zijn gaat echt in golfbewegingen
Infectieziekten
Waar komt dan toch dat beeld van een vieze, ongezonde stad vandaan? "Vooral uit de 19e eeuw", meent De Kam. "Dat was een eeuw vol infectieziekten als pokken en cholera. De stad werd voller en viezer en ziektes konden zich makkelijker verspreiden. Op een gegeven moment realiseerden veel mensen zich dat ze zo niet verder konden leven. Overheid, medische wereld en burgers maakten samen een plan van aanpak. Daarbij keken ze vooral naar een schonere stad met waterleiding en riolering, maar ook naar anders met elkaar omgaan. Net als nu met Covid: niet in elkaars gezicht hoesten, niet op straat spugen en veel wassen."
