Het aantal verdrinkingsdoden neemt af, maar er vallen nog veel onnodige slachtoffers: ‘Ga niet in je eentje zwemmen’

Het aantal verdrinkingen stabiliseert, ziet ook André de Jeu, directeur bij de vereniging Sport en Gemeenten. “En stabiliseren is een vreselijk woord als het gaat om het verdrinken van kinderen.” Van 1950 tot 2000 nam het aantal verdrinkingsdoden elk jaar met grote aantallen af. Sinds 2000 schommelt het jaarlijks aantal doden rond de 100.

Dat er vorig jaar ‘slechts’ tachtig verdrinkingsdoden te betreuren waren is volgens De Jeu niet direct een positief teken voor de lange termijn. “Vorig jaar is door corona maar weinig gezwommen.”

In 2021 kwamen naast de 80 verdrinkingsdoden in open water en rondom het huis ook 38 mensen door verdrinking om het leven in het verkeer, en verdronken 86 mensen door zelfdoding. Het aantal suïcides door verdrinking is gedurende de afgelopen tien jaar licht gedaald, het aantal verdrinkingen in het verkeer is dit jaar gelijk gebleven.

Tussen 2012 en 2021 verdronken in Nederland ook 394 mensen die geen inwoner zijn, zoals toeristen of tijdelijke werknemers. Ongeveer 6 op de 10 verdronken niet-inwoners kwamen uit Duitsland, Polen of België.

"Ga niet in je eentje zwemmen", noemt Dilejan Adams als één van de tips voor het veilig zwemmen. "Ga minimaal met zijn tweeën, want er kan altijd wat gebeuren." Daarnaast is het volgens Adams veel veiliger om niet ineens een plas of meer over te zwemmen, maar om dat te doen via de zijkant. "En wees je bewust van de grote verschillen tussen zwemmen in een zwembad en zwemmen in open water."

Het opvolgen van de tips kan Adams en zijn collega's veel werk besparen. "Vertel mensen niet alleen dat je gaat zwemmen, maar ook dat je weer terug bent. Laatst hebben wij met tientallen vrijwilligers gezocht naar iemand die niet was teruggekeerd. Bleek die man al in het restaurant te zitten."

Titus Visser van de Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) uit Veenendaal ziet ook dat sommige bevolkingsgroepen niet altijd bereikt worden in de campagnes over zwemveiligheid. Migranten van niet-Europese afkomst zijn relatief vaker slachtoffer van verdrinking. “Daarom is het belangrijk dat in het asielzoekerscentrum al wordt begonnen met zwemlessen.”

Visser ziet ook met lede ogen aan dat schoolzwemmen niet algemeen is ingevoerd. “De financiën van de gemeenten staan natuurlijk onder druk, maar het is belangrijk dat het schoolzwemmen toch terugkeert.”

De Jeu van de vereniging Sport en Gemeenten wil dat de meesters en juffen het aankomende schooljaar beginnen met één vraag: ‘Kan jij zwemmen?’ De kinderen die niet kunnen zwemmen kunnen dan extra hulp worden aangeboden. Ook kunnen scholen beginnen met een natte gymles. “Door eens de les te verplaatsen naar het zwembad kunnen meteen de kinderen eruit worden gefilterd die nog niet kunnen zwemmen.”

Maar het moet volgens De Jeu niet allemaal op het bordje van de school komen te liggen. “Ouders hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. En schoolzwemmen wordt vaak gegeven als kinderen 7 of 8 jaar oud zijn. De mensen die verdrinken komen uit alle leeftijdsgroepen. Dus met alleen het verplichten van schoolzwemmen ben je er niet.”