Hortensia eruit, maagdenpalm of slangenkruid erin: zo maak je je tuin hittebestendig

En logisch ook, want deze Nederlandse tuinklassiekers zijn helemaal niet gemaakt voor bovengemiddeld zonnige en droge zomers. Neem de hortensia. "Die komt oorspronkelijk uit het regenwoud van Azië, uit de schaduw", weet Frans van Oostveen, plantenspecialist bij het Utrechtse tuincentrum Steck. "Die plant is niet helemaal aangepast aan dit weer en heeft geen diepe wortels, waardoor hij niet bij het water kan."

Datzelfde geldt voor petunia's; ook die wortels komen niet bij het diepe grondwater, waardoor ze in droge zomers líters water nodig hebben. "Die moet je gewoon cónstant water geven, wil je 'm mooi houden. Je kunt beter voor vaste planten gaan die dieper wortelen, dat is beter voor het milieu en beter voor je vrije tijd", zegt Frans lachend.

Overigens moet je niet bang zijn dat je planten het loodje leggen als de thermometer boven de 30 uitkomt. Planten hebben namelijk zelfbeschermingssystemen, legt Gert Kramer van tuincentrum Eurofleur uit. "Ze laten hun bladeren vallen om verdamping te voorkomen. Als een plant nu door de droogte verdwijnt, hoeft het niet einde oefening te zijn. Volgend jaar kan-ie gewoon weer uitlopen." De planten die je in het voorjaar hebt geplant, hebben minder kans van slagen. "Die kunnen wel sneuvelen ja. Die wortels zitten nog niet diep genoeg nu."

Vaste planten dus, zegt Frans van Oostveen, en dan specifiek vaste planten die al in Nederland voorkomen. "En dan het liefst nog planten met een langere levenscyclus dan een jaar", vertelt de plantenspecialist. "Die hebben vaak niet genoeg wortel en dus snel last van de droogte." Eigenlijk verwacht hij dat de Nederlandse hortensia-populatie "sterk gaat teruglopen" in de komende vijf jaar. "Je ziet ze nu al slap hangen, omdat ze zoveel water nodig hebben."

Toch ziet Kramer dat er in de tuincentra al meer geanticipeerd wordt op drogere periodes. "Er worden steeds meer planten aangeboden die droogteresistent zijn; die hebben wat dikker, vetter en behaarder blad, en daarmee een grotere kans op overleven met deze extreme hitte."

Het liefste ziet Frans dat de Utrechtse tuinen vol komen te staan met planten 'waar de natuur wat aan heeft'. "Slangenkruid bijvoorbeeld, een plant met mooie, blauwe bloemen. Die komt van nature in Nederland voor op droge plekken. Of denk aan maagdenpalm of muurbloem."

Maagdenpalm kan namelijk fungeren als bodembedekker. "Een plant die niet heel diep wortelt, maar de temperatuur van de grond koeler houdt. Er komt dan minder wind overheen, waardoor water minder snel verdampt." Gras vervult zo'n rol ook, waarmee we dan weer terugkomen op het aloude tegelwipverhaal.

Dat is sowieso iets waar Steck zich hard voor maakt: een groene stad, met planten zonder pesticides. "Die zijn veiliger voor insecten en vogels." Daarom drukt Frans mensen ook op het hart om vooral de insecten ook mee te nemen in een eventuele hittebestendigere tuin. "Laat bijvoorbeeld het onkruid wat vaker staan. Daar zitten namelijk veel bloemetjes in, waar ook weer het een en ander op leeft. Een bladeter kan beter van onkruid eten, dan hapjes nemen van de bloemen in je tuin!"

Dus wat is het plan van aanpak nu, hortensia's eruit en palmbomen erin? "Nee!", zegt Frans lachend. "Laat die 1-jarige planten nog maar een zomer staan en vervang ze in de herfst. En palmbomen, dat zou kunnen. Maar vergeet niet dat Nederland wat noordelijker ligt, dus die palmen kunnen in de winter weer doodvriezen."

Daar is Gert Kramer het mee eens. "Die planten die we importeren vanuit de evenaar-regio krijgen al een optater als het twee graden boven nul is, en we hebben nog steeds winters met vrieskou." Palmen zouden wel kunnen, beaamt hij, al zijn ze wel wat werk in de winter. "Je kan ze inpakken als het hard gaat vriezen, dan verhoog je de overlevingskans van een plant."

Zijn belangrijkste tip is eigenlijk een hele simpele: "Mensen moeten het water dat in de tuin valt zolang mogelijk vasthouden. Allemaal regentonnen aanschaffen!"