Monument voor neergestorte geallieerden in Hei- en Boeicop: 'Het was erg emotioneel'

Zo'n tachtig mensen zijn afgekomen op de herdenking op de begraafplaats van Hei- en Boeicop. Martin Zondag is de initiatiefnemer voor de speciale herdenking, hij is blij met de opkomst. Ook omdat onder de aanwezigen ook zo'n vijfentwintig nabestaanden van de mannen uit Engeland aanwezig zijn. "Vanwege de hoge leeftijd van sommigen en de afstand kon niet iedereen komen. Maar ze zijn wel erg betrokken. Filmpjes en video's moet ik allemaal wel doorsturen", lacht hij.

Zondag is al dertig jaar bezig met onderzoek naar wat er met de mannen is gebeurd. Hij stuurde jarenlang brieven naar Engeland om informatie op te vragen. Ook legt hij al die jaren op 23 augustus een bloemetje op het graf van de mannen. Ieder jaar op 4 mei wordt er met de dodenherdenking op de begraafplaats stilgestaan bij hun overlijden.

Maar Zondag vond dat er meer gedaan moest worden voor de oorlogshelden. "Het grijpt me gewoon aan dat deze jonge mannen voor onze vrijheid gestorven zijn. Die jongens wilden hier helemaal niet liggen, die wilden gewoon leven. Het liefst zou ik alle oorlogsslachtoffers een gezicht willen geven, maar dat kan ik niet."

Zondag kwam tijdens zijn onderzoek in contact met nabestaanden van de vijf Britten en de Canadees. Vijfentwintig van hen zijn ook aanwezig bij de ceremonie. Clive Percival, neef van Ronald Horwood, spreekt op de herdenking. Percival: "Het was emotioneel en het was een heel mooie bijeenkomst. Ik ben Martin heel dankbaar dat hij dit allemaal voor elkaar gekregen heeft."

Ook Aäron Sanders, neef van Joe Spencer vond het een inspirerende middag en een speciale dag voor alle nabestaanden. Hij weet pas sinds vijf jaar van het bestaan van zijn oom, de broer van zijn moeder. Aäron: "Het was een heel verdrietige gebeurtenis voor de familie en er werd niet over gesproken." Maar toen hij erover hoorde wilde hij meer weten. "Ik ben heel dankbaar voor de mensen in Hei- en Boeicop, want ik heb veel nieuwe dingen gehoord over wat er met mijn oom gebeurd is."

Er liggen vijf Britten en één Canadees begraven in het dorp in Vijfheerenlanden. Zondag: "Ze hebben hun thuisland nooit meer mogen bereiken. Daarom hebben we gezorgd dat er een stukje Engeland en een stukje Canada naar hen toe is gekomen." Uit Canada zijn er kiezels opgestuurd en uitgestrooid bij het graf, uit Engeland hebben nabestaanden stukjes grond meegenomen.

Tegenover de begraafplaats is na de herdenking een plaquette onthuld door de nabestaanden. Het geeft de mannen een gezicht, want van vijf van de mannen is een foto te zien op het herdenkingsbord. Alleen van één van hen wist Martin Zondag geen foto te bemachtigen. En dat laat hem niet los: "We hebben alles geprobeerd, we hebben ook contact met zijn familie gehad. Maar we hebben geen foto's."

De persoonlijke dossiers van de jongens die zijn gesneuveld blijven in Engeland 100 jaar gesloten. "Dus we moeten wachten tot 2043, maar ondertussen blijf ik doorgaan. Er móet ergens een foto van hem zijn. Ik vind het sneu dat hij geen foto heeft", zegt Martin Zondag vastberaden.