Hoe fiets je veilig tot je 100ste? Ouderen krijgen tips en trucs op Doortrap-dag in Wilnis

"Wie van u rijdt met ondersteuning op de fiets?" Er klinkt hard gelach als bijna alle aanwezigen in de zaal hun hand opsteken. De elektrische fiets is populair onder senioren. Steeds meer ouderen kunnen zo langer door blijven fietsen.

Dat is precies het motto van het landelijke programma 'Doortrappen': niet afstappen, maar doortrappen. Maar hoe blijf je doorfietsen op een veilige manier? Want ook het aantal ongevallen onder senioren is toegenomen.

Er klinkt nog een vraag: "Wie is er het afgelopen jaar gevallen op de fiets?" Er gaan een hoop handen omhoog. Ook minister Harbers, zittend op de eerste rij, heeft zijn hand opgestoken. "Toen ik begon met mijn racefiets ben ik ook wel eens gevallen", licht hij later toe. "Dat liep goed af. Maar dan zie je; een ongeluk zit in een klein hoekje."

Dat er meer aandacht komt voor ouder worden en veilig fietsen is hard nodig, volgens hem. "We zien dat senioren veel meer fietsen dan vroeger. Het is van belang om te blijven fietsen; gezond vitaal oud worden willen we allemaal. Wel is het zaak dat je bewust bent van de gevaren op de weg." Hij raadt een fietshelm voor senioren dan ook aan, net als op de racefiets. "Een helm is niet verplicht in Nederland, maar het is voor senioren wel dringend aanbevolen. Je hoofd is het kostbaarste dat je hebt."

220 Nederlandse gemeenten doen inmiddels mee aan het Doortrap-programma. Door middel van cursussen, een fietsencheck of het uit proberen van een ander soort fiets, hoopt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het aantal verkeersslachtoffers onder ouderen omlaag te krijgen. "Dit programma is fantastisch", zegt Harbers. "Mensen kunnen oefenen, krijgen tips en er ontstaan hele leuke contacten. Zo houden we het echt een plezier, en vooral ook veilig voor iedereen."

"Wilt u lucht?" Gewapend met een fietspomp worden krijgen alle fietsen een check. Doen de remmen het nog en staat de ketting wel strak? Ook worden er gratis spiegeltjes uitgedeeld. "Zo kunt u zien wat er achter u gebeurt", zegt de monteur terwijl hij het spiegeltje gelijk bevestigt op de fiets.

Alles om de veiligheid én het zelfvertrouwen te verbeteren. Veel ouderen geven toe onzeker te zijn op de fiets. "Ik hoor slecht en dan kan ik mij slecht oriënteren of er iets aankomt", vertelt een mevrouw naast haar fiets. Ze fietst nog maar weinig. "Ik ben laatst een keer gevallen op de fiets. Dat maakt me erg onzeker."

Om die reden is de cursus "Stevig op de pedalen" bedacht. "Als iemand een keer is gevallen is dan stort het zelfvertrouwen naar beneden", vertelt coördinator Jos Kooijman. De cursus is bedoeld om uit te leggen wat er in het lichaam gebeurt als je ouder wordt. Zo heeft leeftijd invloed op de balans, spierkracht en het reactievermogen. "Als je je daar bewust van bent dan kun je beter anticiperen", vertelt Kooijman.

Oefenen met anticiperen kunnen de senioren vandaag ook doen bij het fietsparcours. "U moet wel slalommen!" roept de fietsdocent een oudere dame na die langs de pionnetjes fietst. "En goed achteromkijken als u wegrijdt." Onder luid gegiechel rijdt een groepje fietsers het parcours uit. "Ik ben gezakt. Als een baksteen."

Als het fietsen op een gewone fiets niet langer lukt zijn er ook alternatieven. Zo is Jacob ontzettend blij met zijn driewieler waar hij zelf veel aan gesleuteld heeft. "Een driewieler is toch iets stabieler dan een gewone fiets." Hij laat zich achterovervallen in de lage rode fiets.

Hij maakt soms wel tochten van 60 kilometer. Onveilig voelt hij zich zeker niet tijdens het fietsen. "Misschien dat ik degene ben die het onveilig maakt", lacht hij. Hij houdt er van om lekker hard te fietsen. Dat heeft een reden. "Ik ben Parkinsonpatiënt. Als ik op deze fiets zit kan ik crossen als een gewoon mens. Dan voel ik me gewoon helemaal normaal, snap je? En dat is fijn."

Hij wil dit nog zo lang mogelijk blijven fietsen. Vandaag probeert hij ook de duo-fiets uit: een driewieler voor twee personen. "Het was geweldig", vertelt hij als ze weer terug zijn van een rondje over de parkeerplaats. "Het is zeer sociaal, lekker kletsen onderweg."

In de provincie Utrecht loopt het project goed, vertelt minister Harbers. "Je ziet hier veel enthousiaste ouderen die erg actief zijn." Er zijn ook nog gemeenten in Utrecht die niet meedoen, die hoopt hij ook te bereiken. "Hopelijk doet voorbeeld volgen."

Als alle fietsen gecheckt zijn en de cursussen afgelopen maken de senioren zich klaar om samen een fietstocht te maken. Ook dat is een belangrijk onderdeel, zegt de minister. "Dat mensen zo veel plezier hebben in het fietsen en elkaar daarin opzoeken. Als we dat kunnen waarborgen is het project al geslaagd volgens mij."

In zijn slottoespraak herhaalt hij het nog één keer: "Een helm? Doe het nou maar gewoon. Over een paar jaar zie je ze overal."