In Utrechtse parken breken steeds vaker takken af, waarschuwen boomkenners: 'Als je gekraak hoort, moet je wegwezen'

"Het compleet omwaaien van een boom valt vaak goed te voorspellen, maar het uitvallen van takken is heel moeilijk te voorspellen. Dat gebeurt spontaan en is een risico waar we toch mee zullen moeten leven." Dat zegt boomtechnisch adviseur Joze 't Hoen van het bedrijf Copijn.

Wandelend in het Zocherpark in Utrecht ziet 't Hoen bij meerdere oude bomen dat takken zijn afgebroken. "De natuur is grillig", zegt ze. "Als gevolg van de droogte krimpt de doorsnede van de takken en ook de doorsnede van de boom krimpt een beetje. Daardoor worden de bomen wat zwakker. Als er dan al een zwak punt is in de boom, is er een iets grotere kans op spontane breuk van takken."

Ook de gemeente wijdt de takbreuk aan de klimaatverandering. "Met extreme weersomstandigheden, dus ook extreem veel regen of harde wind, komt het inderdaad vaker voor dat takken afbreken. Dat is in heel Utrecht het geval", zegt een woordvoerder.

Bij het Utrechts Landschap, de natuurorganisatie die meerdere gebieden in de provincie in beheer heeft, wordt met grote regelmaat een boomveiligheidscontrole gehouden. Een woordvoerder: "Wij herkennen het beeld. Er zijn vooral spontane breuken door droge zomers en we hebben een aantal pittige stormen gehad. Dat heeft effect op de boomwortels en zorgt voor takbreuken."

Als uit zo'n controle blijkt dat er risico is op omvallen van een boom of takbreuk, dan gaat het Utrechts Landschap over tot het snoeien van takken of het toppen van een boom. Bij sommige bomen worden alle takken gesnoeid, dat heet kandelaberen. Als het echt slecht gaat met de boom en deze vormt een risico, wordt de boom geveld. "We doen die controlewerkzaamheden in de periode van november tot juni. Bij uitvoer blijken er dan alweer meer maatregelen nodig dan eerder is vastgesteld tijdens de controle. Dat is schering en inslag."

Ook de gemeente Utrecht controleert met regelmaat of een boom nog in orde is. Bij oude bomen, sommigen zelfs 185 jaar oud, doen ze dat één keer per jaar. "Zo sporen we gebreken sneller op en kunnen we een snoeimaatregel nemen. Bij twijfel wordt de boom nader onderzocht zodat inzichtelijk wordt of de boom wel of geen risico vormt voor de gebruikers van de openbare ruimte."

"Ik ben een boomliefhebber", zegt boomdeskundige 't Hoen. "Ik heb het liefst dat bomen nauwelijks gesnoeid worden en mensen moeten toch ook een beetje opletten. Er kunnen af en toe dingen gebeuren. Je kunt het hele park niet zo snoeien dat er nooit meer een tak zal afbreken."

"Het is wel zaak om alert te blijven", zegt Utrechts Landschap. "Je kunt het risico op spontane takbreuk niet uitsluiten." De droogte is volgens de woordvoerder vooral het probleem. "De wortels van een boom hechten zich dan slecht in de grond. Wat wij doen is zorgen dat de grondstructuur in orde is. Met organisch materiaal, zoals afvallende bladeren kun je de vochtstructuur verhogen in de bodem."

De gemeente Utrecht ziet nu nog geen aanleiding het beleid aan te passen vanwege de extremere weersomstandigheden. Mogelijk dat dat wel gebeurt na nog meer droge zomers.