Busje komt weer niet: schrijnende crisis in leerlingenvervoer

19 oktober 2022, 16:30 • 4 minuten leestijd

Archiefbeeld © ANP

Provincie Utrecht - Het is elke ochtend weer spannend: komt het busje wel of niet? De problemen in het leerlingenvervoer zorgen voor veel onrust en stress bij gezinnen die er afhankelijk van zijn. Na een debat in de Tweede Kamer vindt ook de overheid dat er iets moet gebeuren aan het haperende leerlingenvervoer, maar tot die tijd staan veel ouders in de kou. "Elke dag sta ik om 07.30 uur in de achtertuin mezelf af te vragen of er al dan niet een chauffeur onderweg is."

Marco van Weel uit Baarn is dan al even in touw, voordat hij turend naar een leerlingentaxi in zijn tuin staat. "Elke dag staan we om 6.00 uur op zodat m'n zoon even na 7.30 uur opgehaald kan worden. We hebben circa vijf kwartier nodig om zover te zijn dat hij klaar is voor de taxi en dan kan hij vervolgens nog even rustig op zijn telefoon voordat hij opgehaald wordt. Vervolgens komt er op het geplande tijdstip geen taxi."

Het is tegenwoordig schering en inslag, legt hij uit. Zijn zoon Jonathan, die sinds dit jaar in 3 VMBO zit in het Speciaal Voortgezet Onderwijs, moet dagelijks van Baarn naar Houten met een busje. En zoals bij meerdere bedrijven kampt ook de vervoerder van Jonathan met een schreeuwend tekort aan chauffeurs waardoor de dienstverlening soms te wensen over laat. Jonathan mist daardoor regelmatig een paar uur van zijn lesdag.

"Als ouder word je vervolgens óók nog eens geconfronteerd met 'dreigende' taal vanuit school dat het aantal verzuimuren nu dusdanig oploopt dat er een melding gemaakt gaat worden bij de leerplichtambtenaar. Terwijl je als ouder met je rug tegen de muur staat; er is niets wat je kunt doen als je je kind zelf niet naar school kunt brengen."

Kinderen van soms niet ouder dan 4 jaar zitten dagelijks drie uur in een taxi. Ze komen afgepeigerd op school en zijn pas rond etenstijd weer thuis. Zulke gevallen zijn aan de orde van de dag, schetste directeur van Ouders & Onderwijs Lobke Vlaming onlangs in de Tweede Kamer. Onder meer door personeelstekorten loopt het leerlingenvervoer momenteel vast. Chauffeurs moeten meerdere routes achter elkaar rijden, waardoor leerlingen later dan gewenst worden opgehaald en soms dus meerdere uren op een dag in de taxi moeten zitten. Voorzitter van Leerlingenbelang-VSO Elijah Delsink sprak van een "schrijnende" crisis, die volgens hem 14.000 kinderen treft. De Tweede Kamer praat er vandaag verder over.

Van Weel trok meerdere keren aan de bel, uitte zijn frustraties op social media en kreeg veel bijval van ouders in een vergelijkbare situatie. Het is niet alleen het te laat komen, maar ook de langzame reactie daarop van de taxicentrale, een vervangend busje dat vervolgens uren later komt en sowieso alle wisselende chauffeurs elke dag.

"Er is weinig tot geen regelmaat. Als ik naar onze eigen situatie kijk, kwamen we op enig moment - toen we nog tien verschillende gezichten per week zagen - op het punt dat mijn zoon gewoon aangaf niet meer naar school te willen. Simpelweg omdat het vervoer hem te veel onrust, te veel prikkels opleverde. Geïrriteerde chauffeurs, elke dag andere 'huisregels', allemaal bijzonder lastig voor een groep kinderen die een bovengemiddelde behoefte heeft aan structuur en voorspelbaarheid."

Klachten bij de vervoerder worden afgedaan met excuses en het verzoek om begrip op te brengen voor de personeelstekorten. Van Weel zegt het allemaal wel te begrijpen, maar als ouder heeft hij naar eigen zeggen "nu eenmaal de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat mijn kind het onderwijs volgt waar hij recht op heeft." Het thuisonderwijs tijdens de coronapandemie hielp al niet voor de ontwikkeling van deze groep leerlingen, maar de problemen in het leerlingenvervoer doen daar wat hem betreft nog een schepje bovenop.

"We hebben uiteraard in vrijwel alle sectoren te maken met grote personeelstekorten, maar als dit zo doorgaat dan dreigt een hele generatie tussen de wal en het schip te vallen. En dat baart me zorgen over de toekomstige generaties, want wat zijn de consequenties als bijvoorbeeld een hele lichting wegens leerachterstand niet door kan stromen naar het volgende jaar? In het VMBO begint je eindexamen eigenlijk al in het derde leerjaar, maar ik moet nog maar zien of er op korte termijn een oplossing gevonden gaat worden. Ik zie geen voor de hand liggende oplossing, en dat baart me zorgen."

Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat gemeenten een taxi moeten betalen als het niet lukt om het vervoer van leerlingen op een andere manier te regelen. Het voorstel van D66-Kamerlid Paul van Meenen kon rekenen op steun van de SP, PVV en VVD. "Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het vervoer van deze kinderen en het wordt tijd dat zij hun rol echt pakken", aldus Van Meenen. Daarnaast vindt het Kamerlid dat de procedure om chauffeurs voor deze groep leerlingen aan te nemen 'minder bureaucratisch' kan.

De problemen begonnen volgens Marco van Weel na de coronalockdowns. Toen de leerlingen thuis zaten was er immers geen vervoer nodig en gingen chauffeurs op zoek naar ander werk. De vervoersbedrijven hebben die leegloop niet op kunnen vangen en die gaat ook nog altijd gestaag door. Volgens vakbond FNV lopen de chauffeurs weg omdat ze elders beter betaald werk kunnen krijgen.

Reactie gemeente Baarn:

"We herkennen het beeld dat er in het leerlingenvervoer problemen zijn. Het is voor de kinderen bijzonder vervelend omdat ze erg afhankelijk zijn van dit vervoer. Wij zitten er als gemeente bovenop, gelukkig gaat veel goed en zoeken we actief naar oplossingen en alternatieven. In onze regio is het daarom minder schrijnend dan we horen uit de rest van het land.

We kijken of er alternatieve manieren van vervoer zijn. Bijvoorbeeld een achtervang of kijken naar mogelijkheden met ouders.

We beseffen terdege als gemeente dat we bij de inkoop twee belangen dienen. We moeten verantwoord inkopen, zowel voor onze eigen prijs als de mogelijkheid voor de vervoerder om de dienst te kunnen blijven leveren. We kijken ook hier creatief naar mogelijkheden om aan ieder belang recht te doen.

Voor ouders is het nu al mogelijk om een vergoeding aan te vragen als zij zelf het vervoer te regelen."

Reactie Noot Personenvervoer:

"Dit zijn gelukkig incidenten, maar situaties als deze kunnen voorkomen. Door de enorme drukte lukt het ons niet altijd alle ritten te bewaken. Helaas hebben we te kampen met personeelstekort. Om hier iets tegen te doen hebben we wervingscampagnes opgezet. Daarnaast kijken we met scholen naar andere openingstijden, zodat ritten na elkaar kunnen rijden. Op dit moment hebben we in ons bedrijf 35 vacatures open staan."