Podcast Wielaert gaat aan: 'Er zit nog meer in de nacht in Utrecht'

Twee identieke flatgebouwen met identieke galerijen en identieke mensen, buren. Dat is het basisbeeld van de muzikale vertelling van Spinvis. Andermaal zijn er ook bandopnamen hoorbaar, in dit geval boodschappen als voice mails tussen een vrouw en een man die geen wezenlijk contact krijgen. Erik de Jong, alias Spinvis legt uit: 'Dat is een beetje de rode draad. Intermenselijke relaties zijn allemaal heel moeizaam. Bij het schrijven kwamen we met gemankeerde relaties op de proppen. Je moet die flat symbolisch zien. Degene die ik ben in het verhaal kijkt de hele dag naar de overkant en ziet al die kamertjes waar al die mensen hun leven leiden en je weet niet precies wat er aan de hand is. Je ziet hoe mensen eten en ruzie maken, televisie kijken, thuis komen, drinken. Je interpreteert je eigen leven daar in, maar je weet niet precies wat er aan de hand is. Dat vind ik mooi.'

Er wordt al gewerkt aan een nieuw Spinvis-programma: Neveldieren. De Jong doet dat samen met Saartje van Camp. Hij wil het goed uitleggen: "Zoals jij mij ziet en zoals ik jou zie, dat zijn allemaal verschillende identiteiten. Je hebt tien vrienden, maar al die tien vrienden zien jou op een andere manier, een andere Jeroen. Dus die tien Jeroenen zijn de Neveldieren. Je bestaat uit verschillende facetten en dat noem we dan jouw Neveldieren. Dat gaat terug tot de middeleeuwen. Fabels, mensen die in dieren veranderen. Het is keuzes maken, we zijn in dat stadium."

Double Act is in het Centraal Museum de confrontatie tussen de videokunst van wereldberoemde makers als Bill Viola, Bruce Naman en Steve McQueen en zeventiende-eeuwse schilders uit de eigen collectie als Jan Geurtsz van Bronckhorst, Johannes Moreelse en Hendrik ter Brugghen.

Voor Bart Rutten was het kijken naar de thematiek die geraakt wordt in de moderne video's en de klassieke doeken en hoe dat met elkaar resoneert. Rutten, opgetogen: 'Het werkt naar mijn idee wonderwel. Ik heb erg genoten van alle recensies die er kwamen. Het Parool en het NRC hadden het op een dag over de laatste combinatie van de tentoonstelling. Daar zie je een heel vroeg werk van de regisseur/kunstenaar Steve McQueen waarin je hemzelf met zijn hoofd steeds meer het vlak van de projectie ziet claimen naast een wit paard van Saverij. Thomas van Huut van NRC vond het een prachtige tentoonstelling, maar die laatste vond hij flauw. Tegelijkertijd schrijft Edo Dijksterhuis van het Parool: 'Echt, in die laatste zaal kwam alles bij elkaar.' Dan is denk ik een tentoonstelling heel erg geslaagd. Iedereen ziet er andere dingen in. Wij proberen als Centraal Museum altijd die blik te verruimen, dat is onze missie. We hebben een jong publiek dat er prima mee weet om te gaan. Alleen de traditionele museumbezoekers, iemand noemde dat pas 'de zilveruitjes', die vinden dat soms wat lastiger. Je moet soms drie minuten je snavel houden en erin opgaan. Het is meer dan kijken, het eens echt meemaken.'

Voor Rutten was de expositie een van zijn grootste ambities in Utrecht. Hij heeft nog niet het gehoopte bezoekersaantal gehaald. 25.000 is minder dan hij had gedacht. En dat terwijl collega's uit Los Angeles bij een bezoek afgelopen week stijl achterover vielen, hoe hij die Amerikaanse Kramlich-videocollectie heeft binnen gehaald. 'Het is de beste videocollectie ter wereld. In Nederland is dat niet genoeg benadrukt.'

De tentoonstelling is nog tot 15 januari 2023 te zien. Het publiek kan nog een week stemmen voor de museumprijs. Daarmee kan het Centraal Museum een ton winnen. Ze willen daarmee het Romeinse schip een presentatie geven die past bij de 21-ste eeuw.

Ingmar Heytze heeft zijn nieuwe dichtbundel opgedragen aan zijn vader Hans, overleden op 90-jarige leeftijd. Hij vertelt: "Het drama kun je wat dat betreft enigszins wegcijferen. Ook het toch nog onverwachte kun je wegcijferen. Als iemand 90 is, is het niet raar dat hij overlijdt, maar het was toch even schrikken. Hij was al bij mijn eerste voordracht aanwezig, toen ik 17 was."

In de nieuwe serie vervolgt de dichter zijn levenspad, met zijn opgroeiende dochters, zijn fascinaties, de voorbije coronaperiode. Hij zegt: 'Dat klopt. Het is mijn twaalfde bundel, dus dan heb je wel enigszins een ontwikkeling ingezet. Voor mij is het wel weer nieuw, maar ik begrijp ook wel dat er zich wetmatigheden laten aanwijzen dat ik mijn leven op een bepaalde manier beschrijf. Erik zei net dat poëzie en muziek wezenlijk anders zijn. Ik probeer al mijn hele leven wanhopig muzikant te worden. Als Erik een liedje gaat schrijven, probeert hij een liedje te maken, maar eigenlijk is het een gedicht, wat ook nog een liedje is. En wat die boot betreft in het Centraal Museum. Mijn moeder die nog leeft, is een keer bijna slaags geraakt met een suppoost. Zij vindt die boot niks, wat doet dan ding daar, ook maar een handelsschip dat is opgegraven aan de Van Hoornekade. Ze vindt dat hij stinkt. De suppoost zei: 'Hij is nog helemaal goed.” Toen zei mijn moeder: “Wanneer vaart hij dan weg?”

Voor wethouder Eva Oosters was het een genoegen de mannen te beluisteren. Ze vertelde: 'Ik vond het heel leuk om Double Act zo weer te beleven. Spinvis maakt altijd mooie muziek. Als Student en Starter ooit de naam zou moeten veranderen zou het de Fanbase van Spinvis gaan heten. Daar zitten heel veel fans.'

Ze komt uit Ammerstol bij Gouda, ging in Schoonhoven naar de Middelbare School en koos ervoor om in Utrecht internationaal recht te gaan studeren. Als student kwam ze in de Utrechtse raad. Als wethouder staat ze voor een forse uitdaging met de inflatie en de energieprijzenverhoging waar de culturele sector mee wordt geconfronteerd. Daarover heeft ze intensief overleg met staatssecretaris Gunay Uslu. Zo staat het TivoliVredenburg voor een vethoging van een miljoen aan energieverhoging. Oosters is daarover in gesprek met directeur Jeroen Bartelse, maar ook met andere instellingen. Ze legt uit: 'Het zijn natuurlijk thema's die enorm urgent zijn en ingewikkeld om als stad al grip op te krijgen. Zo van: wat is dan precies de problematiek bij al die instellingen afzonderlijk, het eigen vastgoed, een rekening die nu afloopt of over een half jaar. Dat zijn we nu aan het doen. Tegelijkertijd wachten we natuurlijk heel erg op het Rijk dat per 1 december komt met een steunpakket. Er zijn heel veel dingen die in de stad een impact hebben."

Wat kan de wethouder wezenlijk doen? "We zijn het in kaart aan het brengen en kijken waar we kunnen helpen. We hebben geprobeerd om subsidies een stukje op te hogen maar dat blijkt een druppel op een gloeiende plaat, dus we moeten kijken wat we meer kunnen doen, zoals het doorvoeren van de huurindexatie, of een extra regeling. We zoeken uit welke maatregel het meeste effect heeft voor een zo groot mogelijke groep. Het is een enorme uitdaging. Je weet niet wat het einde van de problematiek is, dus je zit in een heel ingewikkelde positie, omdat je hoopt ergens goed mee te doen, maar over een maand kan het weer verdubbeld zijn en dan sla je de plank alsnog mis."

Oosters sprak ook over het niet doorgaan van de Machinerie: "Het plan gaat helaas niet door en dat is doodzonde. Er zaten enorm veel mooie kansen in, goeie energie. Juist de plek waar educatie, makers, film samen konden komen, maar in de tijden waarin wij leven niet meer haalbaar."

Ze ontvouwde ook haar Nachtvisie: "Ik heb er in 2019 als raadslid een motie over ingediend. Nu zit ik aan de knoppen om het te mogen gaan uitvoeren. Het gaat over een visie op de Utrechtse nacht. Hoe kunnen we de culturele sector in de nacht ondersteunen. Het gaat om plekken, waar mensen kunnen optreden, zichzelf kunnen ontwikkelen en ook een veilige plek hebben. Daar kan nog veel meer uit worden gehaald."