Kruipend en met gebogen hoofd door de stad: Op fossielenjacht!

Jelle en Eddy bij de mooiste bekerspons van Nederland.
Jelle en Eddy bij de mooiste bekerspons van Nederland. © RTV Utrecht
Utrecht - Versteende geschiedenis in de vorm van fossielen. In Winterwijk hebben we een steengroeve en in Maastricht een mergelgroeve waarin we fossielen kunnen vinden. Versteende haaientanden vinden we wel eens aan het strand. Maar dit soort fossielen-vindplaatsen hebben we niet in Utrecht. En toch kunnen we op fossielenjacht in onze eigen stad.
Jelle Reumer is paleontoloog en legt uit: “Nederland is natuurlijk het aanspoelsel van de grote rivieren de Schelde, de Maas, de Rijn de Elbe en lang geleden kwam er ook nog een rivier uit Scandinavië dus wij zijn gewoon één grote Delta. Dus voor je hier in je tuin in Utrecht een mammoetbot of een bot van een sabeltandtijger zou willen vinden moet je wel een gat van een meter of twintig graven. Als je ammonieten (versteende inktvis) wil vinden moet je al gauw een kilometer of drie naar beneden." Maar zo diep gaan wij niet graven.
Als je er oog voor krijgt dan zijn er toch veel fossielen te vinden in de stad. Jelle: "Je moet er een beetje oog voor krijgen dan ga je het zien in de plinten van gebouwen, de stoepranden en de hardstenen vloeren. Het steen dat daarvoor gebruikt wordt komt uit bijvoorbeeld België en Duitsland. Ze bevatten fossielen van dieren en planten die miljoenen jaren geleden op die plek hebben geleefd."

Zeebodemblubber

Jelle wijst naar een plint van een gebouw naast het station. "Dit is versteende zeebodemblubber. Je moet je dus de zee voorstellen, die is een beetje diep en alles wat dood is en ook sentiment dwarrelt naar beneden en komt allemaal op de bodem terecht. Dat vormt een blubber in de loop van 350 miljoen jaar. Die blubber is keihard versteend geraakt en er zitten dus ook allemaal resten in van dieren die daar geleefd hebben. Schelpen, koralen en sponzen kun je dus allemaal terugvinden in dit gesteente."
Fossielen in de vloer van het Utrechtse café Oudaen.
Fossielen in de vloer van het Utrechtse café Oudaen. © Jelle Reumer

Kwetsbaar

Lopend door de stad zie je van allerlei soorten; ammonieten, nautilussen en een rostroconch. Ze zijn niet alleen leuk om te zien maar ook heel nuttig. Jelle: "Om wat te leren over waar de huidige biodiversiteit vandaan komt kun je ook eens kijken naar fossielen. Die vertellen zoveel over de natuur en de soorten. Er zijn verschillende massa-uitstervingen geweest door de jaren heen. Altijd door natuurrampen zoals vulkanisme en nu zitten we eigenlijk in de zesde uitstervingsgolf. Die wordt door de mens veroorzaakt. De mens is ook een diersoort dus je zou kunnen zeggen, dat is ook een natuurlijke oorzaak. Hoe dan ook, het hele vakgebied paleontologie legt uit hoe de huidige biodiversiteit ontstaan is, maar legt ook uit dat het allemaal erg kwetsbaar is."
Jelle zelf is bezeten geraakt sinds hij in de jaren zeventig Utrecht biologie ging studeren. "Hoog Catharijne werd toen net gebouwd en de vloeren daar waren van Beijers gesteente. "Je wist niet wat je zag. Ik zag meteen de fossielen die daarin zaten. Het was fantastisch. Nu is er sinds de verbouwing van Hoog Catharijne behoorlijk wat weg maar een gedeelte is nog te bewonderen in de vloeren aan de kant van het Moreelsepark."
een lange Nautilus Castricum
een lange Nautilus Castricum © Jelle Reumer
De stadsfossielen beperken zich niet alleen tot Utrecht. “In Veenendaal en Amersfoort zijn ze ook te vinden hoor. Maar in Utrecht ligt wel de mooiste van Nederland . Een bekerspons van 350 miljoen jaar oud. Deze is gewoon prachtig!"
Wil je weten waar deze ligt? Kijk hier naar de hele uitzending van Natuurlijk Zoëy over de fossielentocht die Eddy Zoëy met Jelle liep.
Ga je zelf op stap om fossielen te zoeken, Jelle heeft een audiotour ingesproken die je bij de Universiteits Museum Utrecht. En hij heeft ook het boek stadsfossielen geschreven.
En nog een tip: ga op fossielenjacht na een regenbui als de straten nog nat zijn. De fossielen zijn dan nog duidelijker te herkennen.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.