Provinciale politici bezwijken onder de werkdruk, maar zijn trots op resultaten

"Ik heb grote slagen gemaakt op het klimaatbeleid. Daar ben ik best trots op", zegt D66-fractievoorzitter Marc de Droog. "Ik heb voor elkaar gekregen dat het voor de provincie een officieel doel is geworden om klimaatneutraal te worden en dat daar ook structureel geld voor is."

De Droog is een van de vele Statenleden die zeggen blij te zijn met wat zij hebben bereikt. Hij is trots op zijn werk voor het provinciale klimaatbeleid. Andere Statenleden noemen hun werk voor het faunabeheer, de strijd tegen de verbreding van A27 en het behoud van jaag- en kerkpaden als voorbeeld. Oppositieleden zeggen daarentegen vaker dat zij het lastig vonden om vanuit die positie iets toe te voegen aan het beleid: "Het coalitieakkoord was zo dichtgetimmerd dat er voor de oppositie alleen kruimels waren om wat aan te passen."

Om het Statenlidmaatschap tot een succes te maken is veel tijd nodig. Gemiddeld besteden Statenleden 20 uur per week aan het provinciewerk. Het ene Statenlid zegt tussen de 6 en 10 uur kwijt te zijn. Anderen maken er met 31 tot 35 uur een volle werkweek van.

Omdat de vergoeding van 1500 bruto niet toereikend is, heeft bijna iedereen er een reguliere baan naast. Statenleden zijn 'praktisch vrijwilligers', zegt een van hen. "Mensen doen het vooral uit idealisme, en dat is goed, maar daardoor is het Statenlidmaatschap niet voor iedereen bereikbaar."

Statenleden noemen de werkdruk met afstand het vaakst als negatief aspect van het werk. Een aantal van hen stelt zich zelfs daarom niet meer herkiesbaar.

D66'er De Droog hekelt voornamelijk de overvolle agenda. "Wij moeten van heel veel dingen wat vinden, ook van zaken die mij niet direct interesseren. Dan blijft er maar weinig tijd over om bijvoorbeeld erop uit te gaan en met mensen te praten." Als fractievoorzitter was hij de laatste jaren 30 tot 35 uur per week kwijt aan de provincie. Daarnaast heeft De Droog ook een gezin en is hij ethicus bij onderzoeksbureau TNO. Hij heeft dan ook na twee periodes besloten zich niet meer verkiesbaar te stellen. "Buiten de politiek hoef ik mij alleen te focussen op thema's die ik belangrijk vind, zoals klimaat."

De Utrechtse cijfers verschillen niet veel van de landelijke. Een vijfde van de respondenten zegt dat ze de afgelopen periode te maken kregen met bedreiging of intimidatie, vaak via sociale media of per mail. "Wij hebben vanwege bedreigingen wel eens moties niet ingediend of omgezet naar een toezegging, omdat er zoveel druk op ons werd gezet dat niet te doen 'vanwege de boeren'", schrijft een Statenlid.

En het politieke werk wordt ook niet altijd voldoende op waarde geschat. Driekwart is het eens met de stelling dat de provincie een ondergewaardeerde bestuurslaag is. Ondanks de werkdruk zijn dertien van de twintig respondenten van mening dat de provincie meer grote grensoverschrijdende gemeentelijke taken zou kunnen overnemen. En 35 procent vindt dat ook het werk van de waterschappen best kan worden uitgevoerd door de provincie.

Als na de verkiezingen van 15 maart 2023 nieuwe Statenleden geïnstalleerd worden gaat De Droog het wel missen. "Voornamelijk de wandelgangen. Met mensen in gesprek in gaan. Proberen om zoveel mogelijk steun te krijgen voor een motie. Het politieke handwerk, dat ga ik wel missen."