• Mooie toekomst Sint Eustatius begint bij gemeente Soest

    Joost Danvers

    26 december 2022, 07:30 • 7 minuten leestijd

    Melissa Robins-Spanner voor het gemeentehuis van Soest.
    Melissa Robins-Spanner voor het gemeentehuis van Soest. © RTV Utrecht / Joost Danvers
    Soest - Ze werd in Leusden geboren, ging als middelbare scholier twee jaar naar het Heerenlanden in Leerdam en bracht al haar vakanties door bij haar oma in Nieuwegein. Melissa Robins-Spanner uit Sint Eustatius is absoluut geen vreemde in onze regio. Deze winter verruilt de ambitieuze gemeenteambtenaar met een persoonlijke missie haar Caribische eiland voor een intensieve stage in Soest. "Ik doe het uit liefde voor Sint Eustatius."
    Een tijdje terug riep de 37-jarige Melissa haar ouders, man en drie kinderen bij elkaar voor familieoverleg. Ze vertelde dat ze een opleiding tot raadsgriffier mocht doen. Een buitenkans, verstandig voor haar eigen toekomst en ze heeft het over voor de mensen met wie ze op Sint Eustatius woont. Maar het betekent ook een verblijf van enkele maanden aan de andere kant van de oceaan. "Ik vind het gewoon nodig", zegt ze beslist, "een goede griffier, een lokaal iemand die daar langdurig kan zitten en het kantoor dan over kan geven aan de volgende persoon."

    Democratie bewaken

    De griffie is het ambtenarenbureau dat alle raadsleden van een gemeente helpt bij het controleren van het beleid van de bestuurders. Door kennis van de soms ingewikkelde processen in het gemeentebestuur heeft de raadsgriffier ook een steeds grotere rol in het bewaken van de democratie. En in de turbulente politiek van Sint Eustatius is dat precies wat Melissa wil gaan doen.
    Het grootste verschil tussen Sint Eustatius en Nederland? Drie keer raden. "Het is hartstikke koud hier", lacht Melissa. "En ik vind het fijn als de zon af en toe schijnt, want ik ben al helemaal beu van dat grijze weer. Wat ik bizar vond was de gekte rond de WK-wedstrijden van Marokko. Ik zag vanuit mijn hotel naast Utrecht Centraal politie te paard en mensen die met vuurwerk gooiden. Ik liet het via mijn telefoon aan mijn moeder zien. Die riep dat ik direct naar binnen moest. Waarom ga je rellen, het is toch een celebratory moment? Dat snap ik dan weer niet."

    Statia

    Het contrast is groot met haar eiland, waar 3.000 voornamelijk Engelstalige inwoners relatief ontspannen met elkaar samenleven. "Op 'Statia' zijn we heel erg friendly. Na een maand kent iedereen je en weet iedereen waar je woont. Op straat krijg je spontaan een lift aangeboden. Als je op Facebook zegt dat je iemand zoekt om bij je thuis iets te repareren krijg je zo zestig reacties."
    Melissa werkt al acht jaar in het openbaar bestuur van Sint Eustatius. Ze deed twee jaar lang administratief werk voor een gemeentebestuurder, maar beiden raakten na de verkiezingen in 2016 hun positie kwijt. Voor de Rijksdienst Caribisch Nederland en als juridisch medewerker bij het Openbaar Ministerie reisde ze regelmatig naar andere eilanden. Bij de griffie van de eilandsraad van Sint Eustatius dacht ze vorig jaar aan een wat stabieler gezinsleven te kunnen beginnen. IJdele hoop, bleek al snel.

    Sint Eustatius

    Als de gemeentepolitiek in Nederland je al ingewikkeld lijkt, moet je eens naar Sint Eustatius kijken. Sinds 2010 is het bovenwindse eiland net als Saba en Bonaire in ons land een 'bijzondere gemeente'. De ruim 3.000 eilandbewoners van 'Statia' worden bestuurd door een gezaghebber en gedeputeerden, net zoals we hier een burgemeester en wethouders hebben. De eilandsraad - zeg maar de gemeenteraad - telt vijf leden.

    Wat het eilandbestuur op dit moment echt complex maakt is dat de Nederlandse regering in 2018 hard heeft ingegrepen. Op beschuldiging van machtsmisbruik, financieel wanbeleid en discriminatie werden de eilandsraad en het college ontbonden. Ze zouden hun taken hebben verwaarloosd. Een regeringscommissaris moet nu de democratische orde herstellen. Dat proces gaat in wettelijk vastgelegde stappen. In 2020 mochten de Statianen weer naar de stembus. Ze kozen exact dezelfde vijf raadsleden die eerder naar huis waren gestuurd.

    De bevoegdheden van de raad zijn nog altijd beperkt. Over de rol van de regeringscommissaris en het tempo waarin het zelfstandige bestuur terugkeert bestaat veel wrevel. Sinds kort zijn er wel weer twee gedeputeerden. Wanneer er weer een gezaghebber kan worden benoemd vervalt de rol van de regeringscommissaris.

    Raadsleden voeren hun controlerende taak nu uit door vragen te stellen, met het college te debatteren en moties in te dienen. Intussen moeten lokale verordeningen opnieuw worden vastgesteld, worden procedures en de gemeentelijke administratie op orde gebracht en ook het toezicht en de handhaving moeten beter worden georganiseerd.

    Kort voor Melissa Robins-Spanner vorig jaar werd aangesteld als griffiemedewerker overleed het hoofd van haar afdeling. De plaatsvervangende griffier vertrok acht maanden later. Melissa stond er op dat moment grotendeels alleen voor. Op dit moment volgt ze de opleiding Startend Griffier aan de Bestuursacademie Nederland. Ze loopt stage bij Marcella van Esterik, de raadsgriffier van Soest.

    Trein naar Soest

    Natuurlijk greep Melissa haar kans om griffier te worden. Begin december had ze in Utrecht haar eerste les, in een klas met andere studenten. De Bestuursacademie geeft de opleiding niet online. Vrijwel dagelijks reist ze met de trein van Utrecht naar Soest, want het is ook werkend leren.
    Melissa loopt stage bij raadsgriffier Marcella van Esterik. "Het gaat heel lekker", evalueert ze haar eerste weken. "Ik heb veel gesprekken met wethouders, raadsleden en ambtenaren. Ik probeer steeds een vergelijking te maken met de situatie in Statia."
    "Ik heb bijvoorbeeld een overleg van Marcella met burgemeester Rob Metz bijgewoond", zegt Melissa. "Ik heb zelf nog nooit een op een met de regeringscommissaris overlegd. Bij raadsvergaderingen zit je als griffier naast de burgemeester. Dan kun je best in een persoonlijk gesprek adviseren dat er bijvoorbeeld wat op de achtergrond meespeelt of hoe een vergadering volgende keer anders kan."

    Geen handboek

    Melissa beschrijft dat ze in het spanningsveld tussen de gekozen volksvertegenwoordigers en de door Nederland aangestelde regeringscommissaris vooral bezig was met bemiddelen. "Toen ik binnenkwam was er geen handboek, helemaal niets, en als ik morgen zeg dat ik er niet meer wil werken kan mijn opvolger weer helemaal opnieuw beginnen. Structuur en procedures ontbreken nog bij ons en dat wil ik gaan veranderen."
    De raadsgriffier van Soest tipt Melissa hoe ze zaken kan aanpakken die gevoelig liggen. "Je bent er als griffier voor alle raadsleden en je kunt niet te veel met één partij optrekken. Marcella liet me zien hoe zij dat doet. Als ik hulp aanbied moet het voor iedereen zijn en ik kan niet zomaar beslissen hoe ik iets ga doen. Je legt het eerst aan iedereen voor en dan beslis je pas. Heel mooi, zo kun je je doelen bereiken."
    Een praktische opsteker is Melissa's kennismaking met de software die Soest gebruikt. "Ik was bij ons al wel begonnen om alles te digitaliseren, maar hier kunnen ze raadsvergaderingen livestreamen, mensen online toegang geven tot documenten, noem maar op. Wij plaatsen informatie op een website en onze livestreams gaan via de Facebookpagina van de gemeente. Hier zit alles ineen. Je drukt op een knopje en klaar."
    We willen terug naar democratie, zelf kunnen beslissen. Ik ben ermee begonnen en I want to finish it.
    Melissa Robins-Spanner

    Kerstmis zonder kinderen

    Last van een cultuurschok of heimwee heeft Melissa niet in Nederland. In haar werk voor het OM sliep ze ook regelmatig in hotels ver van huis, op Saba, Bonaire of Curaçao. De provincie Utrecht kent ze nog van haar jeugd. Ze werd geboren in Leusden en nadat ze op haar zesde was verhuisd naar Sint Eustatius ging ze twee jaar naar de middelbare school in Leerdam. Ze woonde toen tijdelijk bij haar tante. Vakanties bracht ze vaak door bij haar oma in Nieuwegein. "Ik ben helemaal fan van City Plaza!"
    Maar Kerstmis viert ze dit jaar zonder haar kinderen en dat vindt ze wel erg. "Bij een vriendin die een winkeltje op Statia heeft heb ik online kerstcadeautjes besteld en ik heb mijn man gevraagd of hij ze daar wil ophalen. Ik doe wel uitgebreid mee, maar ik ben er zelf even niet bij."

    Sneeuwen

    Melissa's kinderen bellen elke dag wel een keer. "Om 1.00 uur word ik wakker gebeld: 'Mama, wat ben je aan het doen?' Ik hoop dat het nog een keer gaat sneeuwen, zodat ik ze dat kan laten zien. Ze hebben dat nog nooit meegemaakt, of aangeraakt."
    De Kerstdagen brengt Melissa dit jaar door bij haar broer in Groningen, die ze ook af en toe in het weekend bezoekt. Utrecht zelf is ze nog niet echt in geweest - "Te koud buiten" - en eigenlijk vindt ze 's avonds in haar hotelkamer juist de rust om haar studieboeken door te nemen en vergelijkingen te maken tussen Soest en Statia. "Ik ben hier met een doel. Het is geen plezierreisje en ik wil mijn hoofd erbij houden."

    Nieuwe eilandsraad

    In februari verlaat Melissa Soest. Ze gaat een paar weken naar huis, en komt in april terug voor een nieuwe stage en haar eindopdracht voor de Bestuursacademie. "Dan heb ik in mei een mooi hbo-diploma in mijn zak en kom ik in aanmerking om benoemd te worden tot griffier." De nieuwe eilandsraad, die in maart wordt gekozen, heeft daarover het laatste woord.
    Een mooie toekomst voor het bestuur van haar eiland is inmiddels Melissa's persoonlijke missie geworden. "Na mijn opleiding ga ik een volledig griffiekantoor opzetten, vol bemand", zegt ze bevlogen. "Ik heb tegen de raad gezegd: Geef mij die positie maar, ik ga jullie bijstaan. Ik ben zelf ook een Statiaan, mijn kinderen en mijn ouders wonen er. Ik doe het uit liefde voor Sint Eustatius. We willen terug naar democratie, zelf kunnen beslissen. Ik ben ermee begonnen en I want to finish it."

    Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.

    Meest gelezen

    Geheime kroeg van verboden Hells Angels ontdekt in centrum Utrecht, 6 mensen opgepakt

    Geheime kroeg van verboden Hells Angels ontdekt in centrum Utrecht, 6 mensen opgepakt

    Montfoort moet pandeigenaar tonnen betalen na fout met parkeerplaatsen: ‘Eindelijk gerechtigheid’

    Montfoort moet pandeigenaar tonnen betalen na fout met parkeerplaatsen: ‘Eindelijk gerechtigheid’

    RIVM bereidt zich voor op mogelijke uitbraak schimmel bij mensen

    RIVM bereidt zich voor op mogelijke uitbraak schimmel bij mensen

    Utrecht zet stap in plannen betaald parkeren, bekijk hier wanneer jouw buurt aan de beurt is

    Utrecht zet stap in plannen betaald parkeren, bekijk hier wanneer jouw buurt aan de beurt is

    Nu ook in- en uitchecken met betaalpas in bus en tram

    Nu ook in- en uitchecken met betaalpas in bus en tram

    Kunstenaar en ontwerper Peter werd blind, en vond zichzelf opnieuw uit als schrijver

    Kunstenaar en ontwerper Peter werd blind, en vond zichzelf opnieuw uit als schrijver

    Utrecht krijgt er een icoon bij: Haags Literatuur- en Kinderboekenmuseum wil verhuizen naar Broese-pand

    Utrecht krijgt er een icoon bij: Haags Literatuur- en Kinderboekenmuseum wil verhuizen naar Broese-pand

    Geen provincie zo verdeeld als Utrecht: 'De kloof tussen stad en platteland verkleinen, dat zal de opdracht worden'

    Geen provincie zo verdeeld als Utrecht: 'De kloof tussen stad en platteland verkleinen, dat zal de opdracht worden'

    Even in Baarn en weer terug naar de oorlog: Tamara uit Oekraïne bezoekt haar gevluchte moeder

    Even in Baarn en weer terug naar de oorlog: Tamara uit Oekraïne bezoekt haar gevluchte moeder

    Aan Tafel! bestaat 20 jaar en dat vieren we vanaf 27 maart met de Stem van M XL!

    Aan Tafel! bestaat 20 jaar en dat vieren we vanaf 27 maart met de Stem van M XL!

    Gebruik jij onze app al? Installeer 'm snel!

    Gebruik jij onze app al? Installeer 'm snel!

    Loop mee met de RTV Utrecht FamilyRun tijdens de Amersfoort City Trail!

    Loop mee met de RTV Utrecht FamilyRun tijdens de Amersfoort City Trail!

    Dagelijks onze nieuwste video's bekijken? Abonneer je op het RTV Utrecht YouTube-kanaal

    Dagelijks onze nieuwste video's bekijken? Abonneer je op het RTV Utrecht YouTube-kanaal