Wereld Braille Dag: ‘Door braille weet ik welke kleur lippenstift ik op doe’

“Voor mij is braille een belangrijke manier om informatie tot mij te nemen. Daarnaast helpt het me om normaal te kunnen functioneren in het dagelijks leven. In het huishouden weet ik door middel van braille bijvoorbeeld welke kruiden er in de kast staan of hoe lang voedingsproducten al in de vriezer liggen. Het is een oud schrift, maar het werkt nog steeds heel goed”, legt Amany uit.

Met haar braillemachine en speciaal plakpapier maakt Amany labels die ze op verschillende spullen in huis plakt zodat ze kan voelen wat iets is, bijvoorbeeld bij haar lippenstift. “Op die manier weet ik welke kleur lippenstift ik te pakken heb. Ik vind het, ondanks dat ik blind ben, belangrijk om er mooi uit te zien. Daarom draag ik nog elke dag lippenstift."

Op haar zesde kreeg Amany last van netvliesloslating nadat ze van een dak viel. Na jaren van behandelen en opereren werd ze uiteindelijk op haar dertiende volledig blind. Ze woonde toen nog met haar ouders in Syrië. “Als kind was ik al gek op lezen, ik sliep altijd met een boek onder mijn arm. Mijn ouders vonden het vreselijk voor me dat ik blind was, ze dachten: hoe moet het nu verder met Amany?”

Haar ouders stuurden haar naar een blindenschool in Syrië. Daarnaast leerde de vader van Amany zichzelf braille aan, zodat hij het haar snel kon leren. “Hij heeft me zo gestimuleerd en geholpen om braille te leren, dat ik het binnen twee maanden al kon. Hij maakte eerst voelbare tekeningen van hoe de letters er in gewoon schrift uitzagen en vervolgens kon hij me uitleggen hoe die letters in braille geschreven werden.”

Henk Snetselaar is al 40 jaar braille-docent op het Bartiméus in Zeist en zegt dat je braille kunt vergelijken met het gewone letterschrift voor ons als ziende. “Het is een schrift waarmee je kunt lezen en schrijven. Dat is voor blinden en slechtzienden net zo belangrijk als voor mensen die wel kunnen zien. Door middel van braille kun je ook de spelling van woorden tot je nemen. Als je braille achterwege laat, heb je natuurlijk wel de klanken van de woorden, maar dan weet je niet precies hoe het geschreven wordt.”

Tegenwoordig zijn er steeds meer hulpmiddelen om de dingen die je leest ook via spraak te laten voorlezen. “Het voorlezen van de woorden is zeker een mooi alternatief dat erbij is gekomen, maar het kan braille nooit helemaal vervangen”, legt Henk uit. “Het verschilt ook erg per persoon wat je voorkeur is. Zo zijn er mensen die juist alleen maar spraak gebruiken, alleen maar braille of een combinatie van beide. We hebben een beeldcultuur tegenwoordig, maar dat wil niet zeggen dat wij geen teksten meer lezen en schrijven. Daarom verwacht ik dat het braille nooit zal vergaan.”