Boekhandel in opmars, vooral Engels is populair: 'Of het nou Nederlands is of niet, who cares?'

"Het is natuurlijk niet zo moeilijk om meer boeken te verkopen als je net twee coronajaren achter de rug hebt", vertelt Mabel van Zijl van Boekhandel Veenendaal in Amersfoort. Vanwege de lockdown moesten alle boekwinkels meerdere keren de deuren sluiten. Van Zijl is dus vooral benieuwd naar de cijfers van voor de pandemie, van 2019 dus. Ze slaat de cijfers er daarom meteen even op na. "Ook als je het daarmee vergelijkt, is de omzet ietsjes toegenomen", concludeert ze trots.

Ook op andere boekhandels in de regio lijkt de coronapandemie een gunstig effect te hebben gehad. Bijvoorbeeld bij Boekhandel Kramer & Van Doorn in Zeist. "Wij merken wel echt dat mensen bereid zijn om meer boeken te kopen", zegt Olaf Tigchelaar. Daarvoor kunnen in zijn ogen meerdere verklaringen zijn. "Misschien zijn er afgelopen jaar wel gewoon een aantal heel goede boeken geweest, waardoor mensen naar de winkel kwamen."

Die enigszins nuchtere verklaring verklaart alleen niet waarom de online verkoop afnam, terwijl de stenen winkels het juist zo goed deden. Tigchelaar denkt dan ook dat de manier waarop boekhandels zijn omgegaan met de pandemie nu uitbetaalt. "In tijden van corona zijn wij, en ook onze collega-boekwinkels, heel erg bezig geweest ons lokaal te profileren. Ik denk dat boekhandels daar nu de vruchten van plukken. Ik denk wel dat we sindsdien de gunfactor hebben."

Dat denkt ook Braaksma van boekhandel Broese. Ook zij ziet de verkoop weer toenemen. "Je merkt dat in coronatijd heel erg is ingezet op lokaal kopen. Dat hebben wij ook gedaan", vertelt ze. Bijvoorbeeld door overal in de stad boeken te bezorgen, toen de winkel niet open mocht. "We zijn allemaal op de fiets gesprongen en hebben ook nu nog steeds een vaste fietser. Daarmee hebben we echt terrein teruggewonnen op Bol.com. En dat geven we niet meer af."

Gerda Aukes van Boekhandel Den Boer in Baarn denkt dat mensen sowieso meer zijn gaan lezen tijdens en na corona. "Theaters, musea, bioscopen; alles was dicht. En met een boek op schoot kwam je als het ware nog ergens, kon je je verliezen in een verhaal. Er was gewoon meer tijd en dus gingen mensen meer lezen. Dat heeft een positief effect gehad, wat ook nu nog doorwerkt."

Wat volgens Aukes ook meewerkt is dat de populariteit van het papieren boek weer is toegenomen. "Er zijn wel wat mindere jaren geweest. Bijvoorbeeld met de opkomst van e-books. Dat zorgde toen wel voor wat minder fysieke verkoop en leek een soort aanval op de boekhandel. Maar nu zie je toch dat mensen weer kiezen voor het papieren boek, omdat dat toch een apart gevoel geeft."

Daar is Braaksma van boekhandel Broese het mee eens. Zij ziet het als een antwoord op de enorme en steeds maar toenemende schermtijd. "Dan willen mensen ook wel eens iets zonder scherm, zonder knoppen en zonder afleiding. Echt even verdwijnen in een boek. En dat gaat toch het best in een papieren versie."

Die papieren boeken laten mensen bovendien minder graag bezorgen, zo denkt Van Zijl. "Het milieu speelt daar wel echt een rol in, heb ik het idee. Al die rondrijdende busjes, daar zijn mensen wel een beetje klaar mee. Je ziet dat wij als stenen winkel daar nu van profiteren."

Tigchelaar van Kramer & Van Doorn komt met eenzelfde verklaring voor de toenemende verkoop in boekwinkels. "Ik heb hier geen cijfers voor", zegt hij er voor de zekerheid nog even bij. "Maar ik heb het idee dat er een soort afkeer ontstaat tegen al die busjes die maar blijven bezorgen. Dat is niet goed voor het milieu en het straatbeeld, denk ik. En wij zijn daar een beetje de tegenpool van. Ook omdat we tijdens de lockdown heel duurzaam op de fiets zijn gesprongen om iedereen van boeken te voorzien."

Naast de toename van het totale aantal verkochte boeken in de winkels, valt volgens Stichting CPNB ook op dat het aandeel anderstalige boeken een vlucht neemt. Eén op de vijf verkochte boeken is niet langer Nederlands. Dat merken ze ook in de Utrechtse boekhandels. "Het is bij Broese echt ongelooflijk veel drukker geworden met de Engelse boeken", stelt Braaksma. "Dat is wel al even aan de gang trouwens, maar het verschil is dat nu er geen lockdowns meer zijn iedereen ook naar de boekhandel komt."

De reden daarvoor is simpel: BookTok. Dat is een community op de app TikTok, gericht op boeken en literatuur. Het heeft er volgens alle vier de benaderde boekhandelaren toe geleid dat met name jongeren de weg naar hun winkel weer weten te vinden. "Steeds meer jongeren komen boeken kopen", aldus Tigchelaar. "Ook wel Nederlandse titels, maar vooral Engelstalige boeken doen het bij die groep goed. We passen ons assortiment daar ook op aan. BookTok-titels hebben we volop, we volgen dat zelf ook echt."

Aukes van Boekhandel Den Boer merkt dezelfde trend in haar winkel. Maar een veranderend assortiment, dat is volgens haar van alle tijden. "Toen ik begon hadden we een enorme kast over tuinieren, daar is nu nog maximaal een kwart van over. Nu zijn we allemaal aan het koken, dus verkoop ik veel kookboeken. Hetzelfde geldt voor Engelse boeken." Ze maakt zich dan ook geen zorgen over de toename van het aantal Engelstalige boeken, die het Nederlandse boek zouden verdringen. "Ik ben blij dat ik boeken verkoop. Of dat nu in het Nederlands of Engels is, who cares?"