70 jaar Watersnoodramp: Meteorologen in De Bilt waarschuwden met telex en telegrammen voor de storm

© RTV Utrecht
Utrecht - Nederland staat vandaag stil bij de Watersnoodramp van 1953. Er kwamen 1836 mensen om het leven, tienduizenden dieren overleefden het niet en grote gebieden van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland stonden onder water. Bij het KNMI in De Bilt zagen ze de storm aankomen. Maar de waarschuwingen mochten niet baten.
70 jaar Watersnoodramp: Meteorologen in De Bilt waarschuwden met telex en telegrammen voor de storm
Harry Geurts bladert door een dik donkerrood boek. Het zijn pagina's vol weerkaarten van vroeger. Hij legt het boek open op zondag 1 februari 1953. Op de vergeelde kaart staan zwarte lijnen vol met cijfertjes. Hij wijst naar de Noordzee waar veel lijntjes dicht op elkaar staan. "Dat betekent dat er heel veel luchtdrukverschillen zijn op korte afstand en dan krijg je heel veel wind. Het ging richting de Zeeuwse kust", vertelt Geurts.
Hij werkte 38 jaar lang bij het KNMI en verdiepte zich in de Watersnoodramp. Sinds 2018 is Geurts met pensioen maar hij voelt zich nog altijd verbonden met dit deel van de geschiedenis. De weerkaarten in het boek vertellen het verhaal van de dagen voor de Watersnoodramp. "De meteorologen zagen de depressie ontwikkelen en toen hadden ze door dat het een gevaarlijke situatie zou worden."

Waarschuwingen

Vanuit De Bilt werd gewaarschuwd met telegrammen en telex, een voorloper van de faxmachine. "Maar het is zaterdag, het is weekend en er is niet zoveel met die waarschuwingen gedaan die nacht", zegt Geurts. De frustratie groeit in de weerkamer want ze zien het gevaar maar niemand slaat acht op het alarm. "Ze wisten dat de toestand van de dijken niet goed was want het was vlak na de oorlog. Ze waren beschadigd en niet op orde. Maar dan is de vraag of de dijken het houden. En dat is helemaal misgegaan."
De huidige weerkamer wordt vierentwintig uur door vier man bezet. Met grote schermen houden ze alle weersomstandigheden in het land in de gaten. Op de beeldschermen staan allerlei verschillende kaarten tegelijk open. Hoe anders ging dat in 1953, toen het internet nog niet bestond en van mobiele telefoons al helemaal geen sprake was.
Ook de media draaide niet vierentwintig uur per dag door. "Tegenwoordig heb je uitzendingen in de nacht maar dat had je toen niet. Om middernacht klonk het Wilhelmus en werd de zender gesloten. Dus pas om acht uur 's ochtends toen de zender weer in de lucht kwam hoorden de mensen over de ramp", vertelt Geurts.

Kwetsbaar land

Vlak na de ramp werd onder andere geïnvesteerd in de versterking van de dijken, de manier van meten en communiceren. Zo staat op het meetveld van het KNMI allerlei apparatuur die data doorstuurt naar de weerkamer. "Die sneeuwmeter is nu niet nodig", grapt Geurts. Zijn toon is licht maar het raakt wel aan zijn zorgen. "Als je kijkt naar de klimaatverandering en de verandering van het weer, dan is de dreiging van de zee er nog steeds. We leven in een kwetsbaar land", zegt hij. Als voorbeeld haalt hij de overstromingen in 2021 in Limburg aan. "Het risico moeten we in de gaten blijven houden en dat doet men gelukkig ook."

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.