Burgemeester Dijksma teruggefloten door rechter: online gebiedsverbod in strijd met grondwet

© RTV Utrecht / Marc van Rossum du Chattel
Utrecht - Burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht mocht een jongen uit Zeist niet verbieden om online op te roepen tot opstand tegen het coronabeleid en het vuurwerkverbod. Dat oordeelt de bestuursrechter in Utrecht. Dijksma legde het verbod in 2021 op aan een destijds 17-jarige jongen.
Het is voor het eerste dat een rechtbank zich uitspreekt over een zogeheten online gebiedsverbod.
In november 2021 plaatste de jongen in groepschat 'Verzetsstrijders Utrecht' een bericht: "Utrecht in opstand, nee 2G & nee vuurwerkverbod! 26-11-21, 19.30, Kanaalstraat, Be there!!! Neem je matties & vuurwerk mee." Hij werd gearresteerd voor opruiing en kreeg toen het online gebiedsverbod opgelegd. De gemeente zei destijds: "Dit houdt in dat hij zich dient zich te onthouden van online uitlatingen die zouden kunnen leiden tot wanordelijkheden in de stad, zoals oproepen om de openbare orde te verstoren." Het was de eerste keer dat Utrecht zo'n verbod oplegde. Bij een overtreding zou een dwangsom van 2500 euro volgen.
De jongen ging in bezwaar bij de gemeente, maar volgens Utrecht bleef de maatregel juridisch overeind. De bestuursrechter geeft de jongen nu alsnog gelijk. Het verbod wordt opgelegd op basis van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), volgens de rechter heeft die APV geen betrekking op de oproep tot het verstoren van de openbare orde in Utrecht die online werd gedaan. "Het verbod houdt in dat het verboden is om bepaald gedrag op een openbare plaats te tonen. Met het plaatsen van een online bericht wordt niet op een openbare plaats bepaald gedrag getoond", aldus de rechtbank. Bovendien heeft de APV betrekking op een fysieke plek, niet online.

In strijd met grondwet

In het oordeel van de rechter speelt ook de vrijheid van meningsuiting mee. Het verbieden van online uitingen zou die vrijheid op een ontoelaatbare manier beperken. "Ook een 'ongewenste mening' blijft een mening", zegt de rechtbank. Het aan banden leggen van online berichten op de manier zoals Dijksma dat deed is in strijd met de grondwet. "De rechtbank wijst erop dat opruiing wel strafrechtelijk kan worden aangepakt, maar dus niet door de burgemeester via een lokale regeling."
Een half jaar na het opleggen trok Dijksma het online gebiedsverbod ook weer in. Hij zou geleerd hebben van de zaak en niet nogmaals de fout in gaan. "Het middel is effectief geweest. Het langer in stand laten van de maatregel zou in dit geval niet proportioneel zijn", zei Dijksma toen. Ook zou het gebiedsverbod volgens haar in de toekomst opnieuw ingezet kunnen worden.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.