Plofkraakbende voor de rechter: geleid als bedrijf met eigen ‘plofkraakscholen’ in Utrecht en Spanje

Bij aanvang van het proces werd duidelijk dat de politie in 2020 een enorme hoeveelheid bewijs heeft verzameld. De verdachten en andere betrokkenen werden vanaf het voorjaar van 2020 maandenlang afgeluisterd en geobserveerd. Uit het onderzoek en de verklaringen van de verdachten blijkt dat de plofkraken door de Utrechtse leider van de groep op een bedrijfsmatige manier werden georganiseerd. Hij kon putten uit een groot aantal mensen die hij voor plofkraken kon inzetten en leek daarvoor een soort opleidingscentrum te hebben opgezet. Binnen de groep hadden verdachten volgens het OM hun eigen specifieke taken.

Tussen eind 2019 en begin 2020 werden net over de grens opvallend veel plofkraken gepleegd. Daarbij werd volgens de Duitse politie 300.000 euro buitgemaakt. Maar in een groot aantal gevallen lukte het de daders niet om de geldautomaten open te krijgen. Het viel de politie op dat dit steeds ging om pinautomaten van de fabrikant Nixdorf.

Toen vanuit Nederland zo'n Nixdorf geldautomaat werd besteld, gingen de alarmbellen rinkelen. De automaat werd door de politie voorzien van een peilbaken en afluisterapparatuur. Het apparaat werd uiteindelijk afgeleverd bij een bedrijfspand aan de Californiëdreef in Utrecht-Overvecht. Later werden daar nog vijf geldautomaten van hetzelfde merk afgeleverd. Het onderzoek naar de organisatie werd toepasselijk 'Nix' gedoopt.

In het bedrijfspand werd getest hoe die Nixdorf-automaten met explosieven gekraakt konden worden. Van de testen zouden ook instructiefilmpjes zijn gemaakt voor andere leden van de groep. Bij een van de proefexplosies op 5 september 2020 ging het mis en kwam een verdachte uit Utrecht om het leven.

Deze J.Z. zou tot dat moment de leider van de groep zijn geweest. "Hij was het meesterbrein en regelde alles", zei medeverdachte W.Z. vandaag in de rechtbank. Volgens de politie blijkt uit afgeluisterde gesprekken dat de omgekomen man de anderen opleidde tot plofkraker. Volgens zijn toenmalige vriendin, die ook verdachte is in de zaak, had hij een kring van zo'n 200 mensen die hij kon zitten voor een klus. Hij zou daarvoor hebben samengewerkt met een Amsterdammer die een soortgelijke organisatie had opgezet. Ook in Spanje zou J.Z. geldautomaten hebben neergezet als instructiemateriaal.

De vriendin van J.Z. vertelde tijdens de zitting snikkend over haar betrokkenheid bij de zaak. S.A. zou van haar vriend hebben geleerd hoe ze van aceton, waterstofperoxide en zuur de zeer explosieve stof THTP kon maken. Zij maakte kleine pakketjes die met behulp van een soort pizzaschuifje in de geldautomaten geschoven werden. Mogelijk is een dergelijk pakketje met het instabiele explosief haar vriend fataal geworden. Kort na de fatale explosie werd zij aangehouden. De verschillende explosieven en grondstoffen werden in een boodschappentas in de schuur van een vriend opgeborgen. Volgens een explosievendeskundige was het spul zo gevaarlijk dat de straat moest worden afgezet, voor het werd weggehaald.

Nadat de man achter de groep was overleden, zou een van de jonge Utrechters die hij had opgeleid de leidende rol hebben overgenomen. Dat komt volgens de politie naar voren in de afgeluisterde gesprekken. Maar ook meerdere verdachten zeggen dat, al ontkende de 22-jarige W.Z. vandaag zelf dat hij die rol had gehad. Wat hij tegen zijn medeverdachten had gezegd zou allemaal grootspraak zijn geweest. Uit de gesprekken tussen verdachten blijkt ook dat er discussie was over de verdeling van de buit. Van de 167.000 euro die in augustus van dat jaar werd buitgemaakt bij de Sparkasse in het Duitse Wagtendonk, zouden de uitvoerders slechts 20.000 euro hebben gekregen.

W.Z. zou ook verantwoordelijk zijn geweest voor het huren van razendsnelle Audi's uit de RS series, die als vluchtauto dienden. Deze snelle bolides werden gehuurd bij bedrijven in Duitsland, maar ook wel gestolen. In het laatste geval werden ze voorzien van valse kentekenplaten en na gebruik in brand gestoken. Ook 'driver' M. van D. zou autodiefstal betrokken zijn geweest. Bij een testrit met een gehuurde Audi reed hij in december 2020 met meer dan 250 kilometer per uur over de A2, toen hij een klapband kreeg. De zware Audi ramde de kleine auto van een jonge vrouw uit Nieuwegein, die daarbij om het leven kwam.

Voor het veroorzaken van dat ongeluk werd Van D. door het gerechtshof onlangs in hoger beroep veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf. Van D. was de enige verdachte die vandaag in de rechtszaal helemaal niets wilde zeggen over de verdenkingen.

Omdat de rechtbank de verdenkingen vandaag in hoog tempo met de verdachten besprak, gaat de zitting die voor morgen was gepland niet door. Donderdag zet de officier van justitie alle verdenkingen en bewijzen op een rij en volgen de strafeisen van OM. Volgende week maandag en dinsdag komen de advocaten van de verdachten aan het woord. Donderdag staat dan nog een zesde verdachte terecht. Deze Utrechter zou betrokken zijn geweest bij het bestellen en ophalen van de Duitse geldautomaten. Ook was hij in het bedrijfspand in Overvecht aanwezig toen daar de fatale explosie plaatsvond.