Antisemitisme en discriminatie in de klas: 'Het floept eruit, snap je'

Er is de afgelopen weken best wat kritiek op jonge mensen wat betreft kennis over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Jongeren weten er te weinig vanaf, of twijfelen aan wat in de geschiedenisboeken staat. Dat merken leraren op middelbare scholen ook, volgens nieuw onderzoek in opdracht van de Anne Frank Stichting. Discriminatie en antisemitisme komen vaker voor. "Maar hier valt het gelukkig mee", zegt geschiedenisleraar Albert Jens. "Ik heb ooit ergens anders gewerkt en daar zag je af en toe een hakenkruis op de wc-deur, maar hier eigenlijk niet."

Dat komt misschien wel mede door de geschiedenislessen die Jens geeft. Leerlingen leren veel over de Tweede Wereldoorlog, in het klaslokaal kun je er niet omheen. Aan de muur hangt zelfs het originele raam van kampcommandant Rudolf Höss uit Auschwitz-Birkenau. Dat heeft Albert Jens geregeld. "Zoals jullie kunnen zien kun je moeilijk door dat raam kijken", vertelt de geschiedenisleraar zijn leerlingen. Höss had kinderen. Hij wilde niet dat zij door het raam op de gaskamers van Auschwitz zouden uitkijken."

Hoe kan het ook anders, zo'n verhaal maakt indruk. "Ik heb weleens gehoord dat er vrienden zijn die zeggen dat het nep is of verzonnen", zegt één van de havoleerlingen over de Holocaust. "Maar ik heb er honderd procent vertrouwen in dat het allemaal echt is." Het onderwerp wordt in dit klaslokaal dan ook heel serieus genomen. Maar hoe zit het dan met schelden? Er wordt gegrinnikt. "Het kan eigenlijk niet, maar soms floept het eruit snapje", zegt iemand. "Niet expres", voegt hij eraan toe.

Iets verderop in Zeist geeft geschiedenisleraar Roeland van Dis les op het Jordan Lyceum. "Er zijn jongens die het soms grappig vinden of gefascineerd zijn door hoe kwalijk het is om grappen te maken over Joden." Ook het Jordan Lyceum besteedt veel aandacht aan de Holocaust en hoe meer de scholieren leren, hoe minder behoefte er is dit soort grappen te maken.

Leraren die meewerkten aan het onderzoek van de Anne Frank-stichting zeggen dat antisemitisch gescheld en geschreeuw op scholen het meest voorkomt in relatie tot het betaalde voetbal. Dat beamen de leerlingen. "Ik merk wel dat als ik bij een voetbalwedstrijd van Ajax ben de tegenpartij 'Joden' zegt. Mij maakt het niet zoveel uit omdat het erbij hoort. Ajax-fans schelden hen ook uit dus het komt van twee kanten".

Macht der gewoonte dus en wat je hoort, doe je al gauw na. Maar als deze leerlingen er goed over nadenken vinden ze het eigenlijk niet normaal. "Het is niet goed als je ermee scheldt, want er zijn ook heel veel Joden doodgegaan in de Tweede Wereldoorlog", zegt de Ajax-fan.