Na IJsselmeervogels in '75 nu ook Spakenburg in halve finale KNVB beker: wat is het geheim van dat vissersdorp?

Bunschoten-Spakenburg telt iets meer dan 22.000 inwoners en twee voetbalclubs die al sinds de jaren '50 deel uitmaken van de absolute top van het zaterdagamateurvoetbal. Twee clubs bovendien die er beide in zijn geslaagd te stunten in de beker. IJsselmeervogels deed dat in 1975 tegen onder meer FC Groningen en topclub-in-wording AZ'67, Spakenburg dit seizoen tegen opnieuw FC Groningen en FC Utrecht. Wat is het geheim van het vissersdorp?

"Het zit denk ik in het karakter van de mensen hier", zegt Melrik Beukers, speler van Spakenburg tussen 1984 en 1996. "In de vis en het brood is het hard werken voor je centen, dat laten ze dan 's zaterdags ook zien. Als er wat moet gebeuren, worden de mouwen opgestroopt."

Dat onderschrijft Jan Vedder. De inmiddels 75-jarige oud-voetballer maakte in 1975 deel uit van het team van IJsselmeervogels dat de halve finale van de beker bereikte. "Ons elftal had die mentaliteit doordat tien van de elf spelers uit het dorp kwamen. Bij Spakenburg is dat nu anders, omdat daar maar vijf echte Spakenburgers in de A-selectie zitten." Vedder prijst daarbij de rol van trainer Chris de Graaf. "Dat is een jongen uit het dorp die onze instelling op zijn ploeg weet over te brengen."

De rol die Chris de Graaf volgens Jan Vedder nu heeft, had Melrik Beukers in het verleden bij Spakenburg. Na zijn actieve voetballoopbaan was de oud spits zowel teammanager als assistent-trainer bij de Blauwen. "Mijn toegevoegde waarde was het overbrengen van de Spakenburgse mentaliteit op de jongens van buiten. Als je die knop om kan zetten is alles mogelijk, dat hebben we in Utrecht gezien."

Ook volgens Jan Zoutman, van 2010 tot 2013 trainer van IJsselmeervogels, speelt de dorpsmentaliteit een grote rol. "Ik had Theo de Graaf, Jan Pieter Hartog, Jan de Graaf en Maikel de Harder. Die zijn geboren en getogen in het dorp en worden elke dag aangesproken op het voetbal. Zij hadden die vechtersmentaliteit van nature."

Op die gedenkwaardige februari-avond in de Galgenwaard, toen Spakenburg de profs van FC Utrecht met 4-1 vernederde, zat voormalig Spakenburg-trainer Peter Visee op de tribune. "Daar gebeurde alles wat voetbal mooi maakt. De tactiek was goed, de tegenstander wat minder. Op zo'n avond valt alles op zijn plaats en dan kan er van alles gebeuren."

"Je kunt van alles zeggen over hoe slecht FC Utrecht was, maar ik vond Spakenburg die avond indrukwekkend", vult Jan Zoutman aan. Hij denkt dat het voetbal in Bunschoten-Spakenburg in de genen zit. "Dat wordt aangewakkerd door de rivaliteit tussen Spakenburg en IJsselmeervogels. Die rivaliteit brengt financiële middelen beschikbaar en dat drijft die clubs tot grote hoogte."

Zoutman werkte vóór zijn periode bij IJsselmeervogels onder meer als trainer bij het Mijdrechtse Argon. Met die club werd hij in 2007 landskampioen door in de finale IJsselmeervogels te verslaan. "Het grote verschil is dat bij Argon alles mag. Bij IJsselmeervogels moet alles. Alles is daar top geregeld, dus eisen ze ook topprestaties."

"Ze streven daar altijd het hoogste na, elk seizoen denken ze dat ze kampioen gaan worden", zegt Peter Visee. "Het beeld dat ze van zichzelf hebben is niet altijd realistisch." Visee maakte daar nog een opmerking over toen hij bij Spakenburg vertrok. "Ik zei dat ze daar soms dachten dat ze zelfs van Ajax konden winnen. Ik was nog niet weg bij de club of ze wonnen een oefenwedstrijd van Ajax. Mijn telefoon stond roodgloeiend."

Spakenburg gaat het dus dinsdag op de eigen Westmaat opnemen tegen PSV. De Eindhovenaren zijn gewaarschuwd. Zelf hadden ze in 2019 al eens een verlenging nodig om het Veenendaalse GVVV op de knieën te dwingen. En dit seizoen werden de eredivisionisten FC Groningen en FC Utrecht al uitgeschakeld door de Spakenburgse amateurs.

Op de werkkamer van burgemeester Melis van de Groep hangt een tekening van de regio, waarin de Romeinen zijn doorgedrongen tot Soest en Amersfoort, en zelfs Eemdijk al is veroverd. Alleen Bunschoten-Spakenburg blijft moedig weerstand bieden, zoals het dorpje van Asterix en Obelix in de bekende stripverhalen.

In het dorpje van Asterix en Obelix slaan de rivalen elkaar met vis om de oren, maar vechten ze zij aan zij als de Romeinen voor de poort staan. Voor Van de Groep gaat die vergelijking niet helemaal op. "Dat is me te gewelddadig. En visboeren zijn zuinig op hun waar, want de vis wordt duur betaald."

De rivalen slaan elkaar wel verbaal om de oren, weet Van de Groep. "Die rivaliteit geldt alleen in dezelfde competitie. overeenkomst tussen beide dorpen. Maar zelfs veel Rooien hebben de wedstrijd tegen FC Utrecht met veel genoegen bekeken, zoals PSV-fans ook kunnen genieten van een mooie overwinning van Feyenoord in Europa."

"In ons dorp volgt iedereen de twee clubs, ook degenen die niet zoveel met voetbal hebben", vervolgt Van de Groep. "Je familie is rood of blauw. Ik ben rood geboren. Daar verander je niks aan, dat leeft overal." De burgemeester is er ook van overtuigd dat IJsselmeervogels en Spakenburg elkaar sterk maken. "Ze kunnen niet zonder elkaar. De clubs stimuleren elkaar ook."

Dinsdag wacht dus de halve finale tegen PSV. De buitenwacht denkt dat Spakenburg kansloos is, maar dat dachten ze ook tegen FC Groningen en FC Utrecht. "Kans heb je altijd", zegt Jan Zoutman. "Ik vind PSV op dit moment geen topteam. In een klein stadion en op kunstgras mag je niks uitsluiten."

Melrik Beukers verwacht dat PSV op een heet avondje kan rekenen. "Als wij voor komen gaan ze het heel lastig krijgen." En burgemeester Van de Groep acht Spakenburg ook niet kansloos. "Ik geloof nog in het sprookje. Ruud van Nistelrooij is gewaarschuwd!"

Oer-Vogel Jan Vedder is dinsdag voor één keer voor Spakenburg. "Ik hoop dat Spakenburg wint. En ze maken volgens mij nog een kans ook." "Maar er hangt veel af van het wedstrijdverloop", is Melrik Beukers vooral realistisch. "Als PSV vroeg op 1-0 of 2-0 komt, kan het zo maar 5, 6-0 worden."