Van ‘een dipje’ tot serieuze problemen: mentale gezondheid Utrechtse jongeren nog altijd onder druk

De meeste jongeren die psychische klachten ervaren hebben lichte klachten. Eén op de vijf heeft matige of ernstige klachten. Bijna twee derde van de deelnemers geeft aan eenzaam te zijn, een kwart is sterk eenzaam. Daarnaast heeft iets meer dan 30 procent in het jaar voor het invullen van de vragenlijst een enkele keer tot heel vaak suïcidegedachten gehad.

In 2021, een jaar eerder, was de groep jongeren met ernstige psychische klachten wat groter: namelijk 11 procent tegenover 8 procent in 2022. De GGD regio Utrecht maakt zich zorgen. Directeur Carola Koper: "We wisten al dat de mentale gezondheid van de jongvolwassenen onder druk staat en dat corona impact had. We zien nu ook dat het herstel langzaam gaat. Daarmee is de mentale gezondheid een probleem dat structureel aandacht nodig heeft."

Frisse Gedachtes en Alles Oké herkennen het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt. Frisse Gedachtes richt zich op studenten, bij Alles Oké kunnen jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar terecht. "We voeren zo'n tachtig gesprekken per dag, over van alles: studie, liefde, seksualiteit. We herkennen het beeld dat veel jongeren worstelen met mentale problemen", vertelt Franny Pouderoyen van Alles Oké. "Tientallen gesprekken gaan over emotionele problemen. Het gaat om jongeren die even in een dip zitten, maar ook om mensen die suïcidale gedachten hebben. We horen bijvoorbeeld veel over eenzaamheid en depressies."

Somberheid en eenzaamheid zijn ook thema's die bij Frisse Gedachtes vaak langskomen. "Maar we horen ook veel over prestatiedruk. Studenten verwachten veel van zichzelf, zowel qua studie als daarbuiten. Daar komt vaak stress bij kijken", zegt Nicolien Kofman van Frisse Gedachtes. "Als mensen met ons chatten spelen er vaak meerdere dingen. Dan heeft iemand bijvoorbeeld stress, en daarnaast een zieke ouder. Problemen stapelen zich op."

De onderzoekers weten niet in welke mate de druk op de mentale gezondheid in 2022 te maken heeft met de coronaperiode.Wel is duidelijk dat corona veel impact had op de mentale gesteldheid van jongeren. In die tijd zocht ruim 65 procent van de jongvolwassenen hulp of steun, vooral omdat zij niet lekker in hun vel zaten.

Zowel Frisse Gedachtes en Alles Oké zijn dan ook in de coronaperiode gestart, omdat de oprichters toen zagen dat het nodig was. "Maar ik merk dat veel problemen al eerder speelden en dat corona een soort katalysator was, het maakte de problemen extra zichtbaar", zegt Pouderoyen van Alles Oké. "We merkten al snel dat het niet alleen maar over corona ging, maar dat mensen echt behoefte hebben aan een plek waar ze hun verhaal kwijt kunnen."

Ook Kofman van Frisse gedachtes zegt dat er al langer problemen rondom studentenwelzijn speelden, die in de coronaperiode zichtbaarder werden, zoals bijvoorbeeld eenzaamheid. "Voor corona was eenzaamheid toch vooral iets voor oudere mensen. Maar tijdens de lockdowns vonden studenten het lastig dat ze bijvoorbeeld niet meer bij hun vereniging konden rondhangen, en waren ze erg op zoek naar sociaal contact. Nu zitten we niet meer in een lockdown, maar ik denk wel dat studenten eenzaamheid nu eerder bij zichzelf herkennen, en er over praten, ook al is het via een anonieme chat."

Ook nu is er dan ook nog animo voor de platforms, zien de organisaties. "Sinds we zijn opgericht neemt het aantal chats alleen maar toe, het zijn er nu zo'n tachtig per dag", zegt Pouderoyen.

Bij Frisse Gedachtes wisselt het aantal gesprekken heel erg, van een paar tot tientallen gesprekken per week. Naast de chats koppelt de organisatie studenten aan elkaar. In coronatijd was dat voor een wandeling, nu om bijvoorbeeld samen te studeren of te chatten. En deze maand vindt er een een bijeenkomst over alcohol- en drugsgebruik plaats. Dit allemaal met het doel om het welzijn van studenten te verbeteren.

Kofman "Uit onderzoek blijkt dat het middelengebruik toeneemt, en we vinden het dan ook belangrijk om hier iets mee te doen. Bij studenten is het heel normaal om veel alcohol te drinken en wij besteden aandacht aan de vraag waar de grens tussen recreatief gebruik en een probleem ligt. We zien het onderwerp niet direct terug via de chat, maar ik denk niet dat studenten hier snel over praten."

Het evenement vindt op 12 april plaats in Utrecht.