Overvol stroomnet brengt Amersfoortse ondernemers in de problemen: ‘Dan moeten we de deur sluiten’

© Stedin
Amersfoort - 120.000 kilo aan bed- en badgoed en kleding van zorgverleners gaat wekelijks door de grote bedrijfshal van Newasco in Amersfoort. Het bedrijf, dat in 2025 125 jaar bestaat, doet de was voor zorginstanties uit de hele regio. “We gaan uitbreiden naar een andere locatie, om het proces daar nog verder te verbeteren", legt directeur Marc Nieuwland uit. Er is alleen één probleem: “We kunnen daar niet aansluiten op het stroomnet.”
Elke dag komen er vrachtwagens vol met vuile was aan bij de wasserij op het bedrijventerrein Isselt. Daar wordt het gesorteerd en gaat het door de wasstraat: een lange rij met grote wasmachines, om na het drogen weer schoon naar de verschillende instanties gebracht te worden. Nu nog, want volgend jaar hoopt Nieuwland de nieuwe locatie in Vathorst te kunnen openen.
En daarover zit hij met zijn handen in het haar. Want op de nieuwe locatie kan zijn bedrijf, met 155 fte aan medewerkers, niet op het overvolle stroomnet worden aangesloten. "Hoe dit gaat is ronduit frustrerend." En al die lopende banden, drogers en wasmachines vragen een grote hoeveelheid stroom. “Nu al, maar als we gaan uitbreiden nog meer. Maar voor ons is geen plek meer op het stroomnet.”

Bizarre situatie

Op het perceel van 10.000 vierkante meter bij het bedrijventerrein in Vathorst is nu nog weinig te zien, maar vanaf halverwege mei gaat Newasco daar de nieuwe bedrijfshal bouwen. De stroomkabels worden logischerwijs ook aangelegd. "Alleen is de vraag of die ook aangesloten worden", zegt Nieuwland. Door landelijke regels mag hij dezelfde hoeveelheid energie die hij nu gebruikt niet meenemen naar de nieuwe locatie, 2 kilometer verderop. “Het is een bizarre situatie waar we in zitten."
En dat zien ook netbeheerders Stedin en TenneT. “Netcongestie is een probleem wat we aan zagen komen, maar niet nu al verwacht hadden”, zegt Oscar Tessensohn van TenneT.

Overvol stroomnet

Netcongestie, het is een begrip waar de meeste mensen waarschijnlijk niet meteen een beeld bij hebben, maar het is een groot probleem voor de beheerders van ons stroomnet. “Het betekent dat het stroomnet de gevraagde hoeveelheid elektriciteit niet kan bieden en dat het net op een aantal plekken vol zit”, legt Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur bij Stedin uit.
Dat probleem is er niet constant. Het zijn eigenlijk files op het energienetwerk, op moment dat er meer vraag dan aanbod is. “Dan moet je denken aan de avonduren, maar ook als de zon niet schijnt.”

Acuut

De afgelopen jaren is er in Nederland al flink ingezet op duurzame energie, maar de stijgende gasprijzen, de oorlog in Oekraïne en het stikstofbeleid hebben gezorgd voor een gigantische groei in aanvragen. “In deze provincie is de elektriciteitsvraag in 2022 met ongeveer een derde van de stad Utrecht toegenomen, dat is meer dan verwacht.”
Is dat dan een acuut probleem voor iedereen? Nee. Op dit moment kunnen Stedin en Tennet voor kleinverbruikers nog aansluitingen garanderen. “Als mensen zonnepanelen of een laadpaal voor de auto willen dat geregeld kan worden.” Wel neemt de vraag daarvoor ook explosief toe. “Op dit moment kunnen we de stijging aan, maar daarvoor hebben we op den duur ook extra plekken voor nodig.”
Voor bedrijven in de regio is het wel een groot probleem: niet voor alle uitbreidingen is stroom te garanderen. Daarom is Tennet, in samenwerking met Stedin, de provincie en de gemeenten aan het kijken naar plekken waar ze bestaande capaciteit kunnen uitbreiden en nieuwe capaciteit kunnen realiseren.
Die uitbreidingen moeten nog gebeuren en geven op de korte termijn nog niet veel oplossingen. In Breukelen zijn er bijvoorbeeld al wel plannen, maar de uitbreiding daar zal pas in 2027 klaar zijn. En dat frustreert onder anderen Marc Nieuwland. “Ik snap dat je ook naar de lange termijn moet kijken en dat deze oplossingen niet over één nacht ijs gaan, maar er moet sneller iets gebeuren.”

Amersfoort duurt langer

Stedin en TenneT gaan nu aan de slag met verbeteringen en investeren alleen in deze provincie al 740 miljoen tot 2030 in nieuwe kabels en elektriciteitsstations. In de regio Amersfoort zijn ze op zoek naar een locatie voor een nieuw opwekstation, maar die wordt waarschijnlijk pas in 2029 geopend.
Tot die tijd wordt alles uit de kast getrokken om naar oplossingen te zoeken zodat bedrijven, ziekenhuizen en gemeenten toch aan de beurt komen. “We kijken of we de piek in het energiesysteem beter kunnen gaan verdelen. Maar daarvoor is samenwerking nodig”, zegt Wamold ten Zijthoff, regiodirecteur bij Stedin.

Vertrekken

Het probleem in Utrecht is groot, sommige bedrijven kunnen dus niet meer aangesloten worden. En niet alle opgewekte stroom kan teruggeleverd worden aan het stroomnet. Dat geldt voor grootschalige zonnevelden, bedrijventerreinen of grootschalige bouwprojecten.
En dat merkt Marc Nieuwland ook, die niet alleen als directeur, maar ook als voorzitter van de Vereniging Amersfoortse Bedrijven (VAB) spreekt. “Ik weet van nog vier bedrijven dat ze willen verbouwen of verhuizen, maar dat die mogelijkheden er nu niet zijn.” Hij sluit daarom ook niet uit dat bedrijven er wellicht voor kiezen om naar andere plekken te vertrekken. “Dit is een landelijk probleem, maar in sommige regio’s is het stroomnet nog niet vol.”
Voor zijn eigen bedrijf is het niet helemaal hopeloos. “We hebben goede gesprekken met Stedin en Tennet, die ook niet blij zijn met de situatie. Zij doen wel hun best om ons daar aangesloten te krijgen.” En zo niet: dan moet ons bedrijf helaas na bijna honderdvijfentwintig jaar de deuren sluiten.”

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.