Iedere maand horen we het luchtalarm, waarom eigenlijk en wie zet het aan?

© RTV Utrecht / Iris Tasseron
Provincie Utrecht - Het is rustig vandaag met de meldingen bij de Veiligheidsregio Utrecht. In een pand in de stad Utrecht zitten twee brandweermannen achter computerschermen in de meldkamer. Ze maken grapjes onderling, drinken hun koffie en als de telefoon gaat zitten ze meteen klaar. Wat hen vandaag in ieder geval niet opnieuw zal gebeuren, is dat het maandelijkse luchtalarm niet afgaat.

Het is weer de eerste maandag van de maand en dan gaat zoals altijd het luchtalarm af om 12.00 uur. Vorige maand ging het mis. De sirene was niet te horen in de provincie, omdat een medewerker was vergeten op de knop te drukken. Het roept de vraag op: als dat proces niet automatisch gaat, hoe werkt het luchtalarm dan eigenlijk wél? En waarom wordt het elke maand getest? RTV Utrecht ging in de meldkamer op zoek naar antwoorden.

Kevin Kloppenburg is vandaag verantwoordelijk voor het aanzetten van de sirene om 12.00 uur. Dat gaat handmatig. "Ik zet eerst een lijst klaar met alle palen die getest moeten worden in de regio Utrecht en dan is het voor mij alleen een kwestie van op start drukken." Kloppenburg doet een paar handelingen op de computer, laat het checken door een collega en dan wachten ze tot hij op start kan drukken. De collega kijkt toe om te controleren of alles goed gaat.

Ouderwets systeem

Gelukkig komen er vandaag om 12.00 uur geen meldingen binnen, want ook die moeten opgevangen worden. "Soms is het heel druk met meldingen en dan moet je er wel goed aan denken om het luchtalarm ook te regelen. Daarom zetten we het ook 10 minuten van tevoren allemaal klaar."
Om te controleren of het alarm ook echt afgaat, staat een andere collega met haar oor tegen het raam om te luisteren of het ook werkelijk buiten te horen is. Vandaag gaat het goed en heeft iedereen het alarm weer horen afgaan in de provincie.
Het luchtalarm is in 1952 in werking gesteld. Ellen van Stratum van de VRU: "Toen is begonnen met een landelijk luchtalarm vanwege de Koude Oorlog. (In die tijd stonden de Verenigde Staten en het Westen op gespannen voet met de voormalige Sovjet-Unie, red.) Dat was een systeem dat alleen landelijk geactiveerd kon worden. Later, in de jaren 90, is dat vervangen voor het systeem dat we nu hebben. We kunnen het nu dus lokaal activeren."

Testen blijft nodig

Het luchtalarm is bedoeld om iedereen te waarschuwen voor gevaarlijke situaties, zoals in een oorlog. Ook kan het worden gebruikt om mensen te waarschuwen dat er gevaarlijke stoffen in de lucht zijn door bijvoorbeeld een grote brand. Van Stratum: "Als het afgaat: sluit ramen en deuren en stem af op de regionale calamiteitenzender." Het testen blijft nodig. "Dat is zodat iedereen het geluid blijft herkennen en ook voor ons om te oefenen met het systeem."
Wanneer voor het laatst het luchtalarm in de provincie Utrecht buiten het testen om is afgegaan kan de VRU niet achterhalen. Wel is het in 2021 een keer per ongeluk afgegaan.
Van Stratum hoopt dat dit oude handmatige systeem een keer wordt vervangen. "Het is nu foutgevoelig. Ik zou het wel toejuichen als de bediening gemoderniseerd zou worden." Het plan is om het luchtalarm te vervangen door NL-alert, maar wanneer dat gaat gebeuren is volgens Van Stratum nog onduidelijk.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.