Speeldoos-motie Baarn kost 3 ton: 'En dan heb je alleen nog maar een rapport'

Het college vraagt om een raadsbesluit waarmee 280.00 euro wordt vrijgemaakt. Dat bedrag is onder meer nodig voor het opstellen van een Kunst- en Cultuurvisie (40.000 euro) en het aanpassen van het Plan Maatschappelijk Vastgoed (50.000 euro). De hoofdmoot, 190.000 euro, is bestemd voor een rapport over de investeringen die nodig zijn om het theater te kunnen laten draaien.

"Dit is wat het kost", zegt wethouder Mark Veldhuizen (VoorBaarn) eenvoudig. "Ik heb in februari een voorstel gedaan om de gezamenlijke huisvesting te financieren. Dat werd weggestemd en de raad wil nu een extern onderzoek naar wat ervoor nodig is om het theater zonder de bibliotheek gezond te kunnen exploiteren. Ik geef alleen maar uitvoering aan die motie."

Bij de opdrachten worden externe partijen ingeschakeld, deels omdat de gemeenteraad om onafhankelijk onderzoek heeft gevraagd en deels omdat de ambtenaren van Baarn al maximaal worden belast. Het benodigde geld zit niet in de begroting en moet dus uit de algemene reserve komen, aldus het college. En als de raad het toch uit een ander potje wil dekken, dan hoort Veldhuizen dat vanzelf wel.

De motie werd eind februari door alle partijen ingediend, toen duidelijk werd dat er geen raadsmeerderheid te vinden was om extra geld uit te trekken voor de grote verbouwing van De Speeldoos. VoorBaarn en GroenLinks, al jaren tegenstander van een vertrek van de bieb uit het centrum, zitten tegenwoordig in de coalitie. Toen wethouder Veldhuizen vroeg om voor miljoenen euro's aan extra bouwkosten te dekken zagen ze hun kans schoon. Met steun van het CDA en toen nog onafhankelijk raadslid Jelle Jonkers trokken ze de stekker uit het plan.

De voltallige raad vroeg daarop om geen geld meer uit te geven aan een gezamenlijk onderkomen en te onderzoeken of 4 miljoen euro genoeg is om De Speeldoos zelfstandig tien jaar overeind te houden. Ook willen de partijen weten wat het kost om het theater een toekomst van twintig en van veertig jaar te geven. Verder moet er een oplossing komen voor organisaties als Lokaal-O. Die kunnen nu niet naar het pand van de bibliotheek verhuizen maar raken wel hun huidige onderdak kwijt.

De vraag om daarvoor een kleine 3 ton te reserveren maakt inzichtelijk hoe Baarn voortdurend kosten maakt voor een gedegen toekomstplan voor De Speeldoos. Het idee om samen met de bibliotheek een gebouw te exploiteren wordt al sinds 2016 in de raad besproken. Theaterdirecteur Tom van der Poel is niet blij met de afloop en vindt het eigenlijk wel een goede zaak dat dit soort bedragen nu naar buiten komen.

"Drie weken geleden hielden we in het theater een Vriendenavond. Ik vertelde daar dat de gemeente er al ruim een miljoen aan heeft uitgegeven. De Speeldoos zelf is 37.000 euro kwijt. Er ging een schok door de zaal, mensen realiseren zich helemaal niet hoeveel geld van de gemeenschap hierin omgaat."

De uitvoering van de motie kost Baarn nu nog eens 280.000 euro. "En dan heb je alleen nog maar een rapport", zegt Van der Poel. "Wij hebben jaren geleden al uitgerekend wat er nodig is voor een gezonde exploitatie. Dat was precies de reden dat we hadden besloten om samen met de bibliotheek op te trekken, maar dat gaat dus niet door. We proberen nu gewoon een mooi theaterprogramma samen te stellen en verder wachten we wel af waar de raad mee komt. Meer kunnen we niet doen voorlopig."

De gemeenteraad gaf De Speeldoos in februari overigens wel alvast toestemming om eindelijk het ergste achterstallige onderhoud aan te pakken. Met het uitzicht op het ombouwen van De Speeldoos is er jarenlang minimaal in het pand geïnvesteerd. Nu betaalt de gemeente 431.000 euro om met name de veiligheid en de hygiëne in het theater snel te verbeteren.

Van der Poel zegt dat in de zomer de verouderde toiletten worden opgeknapt en de elektrische installatie wordt vernieuwd. Ook kan hij eindelijk de theaterverlichting vervangen voor energiezuinige ledlampen. De stroomrekening verdubbelde vorig jaar, dus het effect van die maatregel moet hij dan direct op zijn maandafrekeningen kunnen aflezen.

"Maar het blijft natuurlijk een oud gebouw", zegt Van der Poel. "En omdat de gemeenteraad er niet in juni maar pas in september over praat, verwacht ik dat er op zijn vroegst begin volgend jaar pas iets concreets uit komt. Intussen lopen de voorbereidingskosten verder op. Voor er eindelijk echt een aannemer aan de slag kan zijn we waarschijnlijk drie jaar verder."

Van der Poel voelt zich in ieder geval gesterkt door zijn publiek en de artiesten die hij op het podium ontvangt. De kaartverkoop voor komend seizoen is nu drie weken bezig, en nog niet eerder maakte De Speeldoos zo'n goede start. Bij een normale bezetting is de directeur tevreden als hij aan het eind van het seizoen zeker 16.500 bezoekers heeft gezien. Van het totaal van 26.345 kaarten die het theater komend seizoen te koop heeft zijn er nu al zo'n 7.500 gereserveerd.

"Dit zijn cijfers die we in mei 2019, dus voor de coronacrisis, niet haalden", zegt Van der Poel trots. "Zeker zeven voorstellingen zijn nu al uitverkocht. En we krijgen weer grote namen als Youp van 't Hek, Claudia de Breij en Philippe Geubels. Paul de Leeuw heeft zelfs speciaal gevraagd of hij na de zomer zijn theatershow bij ons kon komen hervatten."

De rekenkamercommissie van Baarn heeft intussen een onderzoek ingesteld naar het afgeschoten plan om de bibliotheek onder te brengen bij het theater. Die onafhankelijke commissie heeft als taak om te controleren of het gemeentebestuur doeltreffend werkt, of het zich aan de regels houdt en of het het beschikbare geld wel goed besteedt. Bij het Speeldoosplan ziet de rekenkamer genoeg aanleiding om te analyseren hoe na jarenlang discussiëren het proces zonder resultaat tot stilstand is gekomen. De eerste uitkomsten worden begin 2024 verwacht.