In het vernieuwde Universiteitsmuseum Utrecht ben je niet bezoeker, maar onderzoeker

De verbouwing van het museum was nodig omdat het de bezoekers aantallen niet meer aankon. "We waren uit onze jas gegroeid", zegt Aniek Bax, projectleider van de herinrichting. "In het jaar voor de sluiting hadden we 75.000 bezoekers. Op drukke dagen liep het vast."

Nu is de entree verruimd, zijn de tentoonstellingsruimtes groter en is er meer plek voor faciliteiten als toiletten en de garderobe. Het totale oppervlak van het museum is met een derde toegenomen door een deel van de museumkantoren bij de ruimte te voegen. Ook is de museumwinkel groter geworden en is er een speciale ingang voor schoolklassen.

"Als museum willen we vertellen dat iedereen een onderzoeker in zich heeft," vertelt Bax. "We zijn er speciaal voor nieuwsgierige mensen. Hier in het museum kun je het proces van wetenschap meemaken. Hoe vlieg je een onderwerp waar je nog niet zoveel vanaf weet aan, en hoe kom je tot een antwoord?"

Alle activiteiten en experimenten in het museum zijn gebaseerd op bestaand onderzoek van wetenschappers aan de universiteit. Door het inzichtelijk te maken, hoopt het museum de kloof tussen de wetenschap en de maatschappij te dichten. "Het is voor sommige mensen een 'ver-van-hun-bed-show'. We proberen te laten zien dat wetenschap juist heel dichtbij is. Het heeft alles te maken met de wereld om je heen."

Het museum heeft nu de ruimte om 3500 stukken uit de collectie tentoon te stellen. Conservator Paul Lambers kent ze allemaal en is blij met de verbouwing. "We hebben nu de ruimte om de collectie echt goed te laten zien."

Er is bewust voor gekozen om niet overal een bordje met uitleg bij te zetten. "Dat zouden al snel hele lange verhalen worden – puur door te kijken en te voelen (en dat kan vaak) leer je al een heleboel."

In de tentoonstellingen worden ook de verhalen van prominente wetenschappers van de Universiteit Utrecht verteld, zoals bijvoorbeeld professor Donders. Hij deed in de 19e eeuw onderzoek naar oogaandoeningen. Bij zijn verhaal staan twee grote oogballen waar bezoekers zelf kunnen onderzoeken wat ook Donders ontdekte.

De topstukken van het museum zijn de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek en een lens van Christiaan Huygens. Misschien wel het opvallendste stuk, is een van de wetenschappers zelf. Hij is terug te vinden tussen de opgezette dieren en skeletten. Althans, zijn schedel. Hoogleraar zoölogie en anatomie Ambrosius Hubrecht stelde deze na zijn dood ter beschikking aan de universiteit.

Volgend weekend wordt de eerste workshop georganiseerd, een zogenaamd 'citizen science' project. Dat is een manier van onderzoeken waarbij ook niet-wetenschappers meewerken. Kinderen en jongeren worden gevraagd om hun favoriete buitenplek te observeren en hun bevindingen aan de wetenschappers door te geven. De deelnemers kunnen daarmee écht een steentje bijdragen aan onderzoek dat op dit moment loopt. En wie weet komt dat uiteindelijk wel in het museum terecht.