Overlast Lucasbolwerk Utrecht minder maar nog niet opgelost: ‘Harde kern is overgebleven’

Het harddrugsverbod werd ingevoerd na extreme overlast door mensen met een drugsverslaving in het park naast de Stadsschouwburg in Utrecht. Voorbijgangers werden lastiggevallen, bij de studentenvereniging voor de deur werden messen verkocht en binnen de groep gebruikers waren regelmatig conflicten waarbij ook wapens werden gebruikt.

Met het harddrugsverbod wil de gemeente de overlastgevers richting de verslavingszorg begeleiden. Een woordvoerder laat weten dat het aantal incidenten afneemt. "Er is nog een harde kern van verslaafden over die geen gebruik willen maken van het zorgaanbod." Een speciaal eropafteam blijft contact zoeken om deze mensen ook naar zorg te begeleiden.

De groep bestond in de zomermaanden uit ongeveer honderdtwintig mensen. Een deel daarvan kwamen van buiten de stad. Sinds het harddrugsverbod komen deze mensen volgens de gemeente nog nauwelijks op het Lucasbolwerk. Dat is ook de ondernemers bij het park opgevallen.

"Het verbod heeft z'n vruchten afgeworpen", zegt Timo Wagenaar van kinderdagverblijf Ellimo. "Je ziet vooral 's ochtends nog mensen die op zoek zijn naar een eerste shot. Zeker overdag is het weer een plek voor de gewone burger om lekker op een bankje te zitten bijvoorbeeld." Wagenaar benadrukt dat hij alleen overdag op het Lucasbolwerk is. "De horeca is er in het begin van de avond en de nacht, dus ook een andere vorm van overlast."

Een van de café-eigenaren rond het park is Kris Besselse. "Het is een stuk rustiger. We hebben niet meer zoveel overlast", zegt hij. Maar 's ochtends vroeg en 's avonds laat zijn er nog wel groepjes gebruikers. Volgens hem hangen ze vooral rond in de portieken van de woningen en op de parkeerplaatsen. Ook hij is nog steeds blij met het harddrugsverbod. "Maar het is nu wel aan de zorg om te regelen dat deze mensen een plek krijgen", zegt hij.

De gebruikers op het Lucasbolwerk worden aangemoedigd om naar een speciale gebruikersruimte te gaan van De Tussenvoorziening, De Stek. Daar zien ze de afgelopen weken steeds meer mensen die zijn doorverwezen door handhavers of het eropafteam. “Die stijging zien we al langer. In juli kwamen er 46 personen bij de Stek en in augustus waren dat er 57”, zegt clustermanager Jorinde Crum. “Bij binnenkomst wordt er altijd een praatje gemaakt en je hoort soms dat mensen zelf zeggen dat ze een duwtje in de rug nodig hadden. Je stapt toch zomaar bij een organisatie naar binnen”, zegt Crum.

Belangenbehartiger voor dak- en thuislozen Stichting Goud is nog altijd niet blij met het harddrugsverbod. "We zien dat mensen zich veel meer verspreiden en uit het beeld van de zorg zijn verdwenen", zegt Marcel Vonk. De gemeente bevestigt dat er sprake is van een waterbedeffect. Kleinere groepen veroorzaken bijvoorbeeld overlast in park Lepelenburg. Ook daar gaan de teams van de gemeente opaf om contact te leggen.

Vonk stelt dat de zorg voor de groep niet op orde is. Hij heeft zich altijd uitgesproken tegen het drugsverbod en vindt dat er te weinig wordt ingezet op goede zorg voor deze groep mensen. Zo zijn er volgens hem bijvoorbeeld te weinig locaties waar mensen terechtkunnen nu ze niet op straat mogen gebruiken. "De Stek zit vol. En er zijn mensen die geschorst zijn die geen alternatief hebben."

Crum weerspreekt dat de Stek vol is. “Het aantal mensen loopt op maar we zitten nog niet aan het maximum. Er is niemand geweigerd.” Tot en met oktober wordt De Stek verbouwd waardoor er nu wel relatief minder ruimte is.

Daarnaast is Vonk ook niet tevreden over de mogelijkheden die de gebruikers wordt geboden. Zo mag er bijvoorbeeld normaal gezien tussen 02.00 en 05.00 uur geen drugs gebruikt worden. “Maar een verslaving laat zich niet plannen”, zegt hij. “Daarin zien we iets dat totaal niet werkt.” Crum benadrukt dat ze met deze tijden willen sturen op een dag- nachtritme. “Dat is uitgebreid besproken, ook met cliënten en het heeft geen problemen opgeleverd. Er zijn geen mensen bij ons weggegaan. Als iemand wakker wordt en hij moet drugs gebruiken dan zijn we daar ook wel soepel in.”

Het liefst wil Vonk dat er meer ruimtes in de stad komen voor gebruikers. “We zijn een groeiende stad en dat betekent ook dat de groep met zwaardere problematiek toeneemt. Dus in plaats van voorzieningen afbouwen zoals de afgelopen twintig jaar gebeurde, moeten we zorgen dat de gebruikersruimtes bij komen en dan diegene waar het over gaat mogen meepraten.”