Sluisfanaat Fons raakt er niet uitgekeken: Beatrixsluis opent met Monumentendag

Nieuwegein - Duizenden monumenten openen dit weekend hun deuren op Open Monumentendag. Ook bij de Prinses Beatrixsluis in Vreeswijk kun je gaan kijken. Al is er iemand die dáár niet op wacht: sluisfanaat Fons komt bijna iedere dag bij de sluis en raakt er niet uitgekeken. "Er gebeurt altijd wat."
Fons kan uren staan kijken bij de Prinses Beatrixsluis
Fons kan uren staan kijken bij de Prinses Beatrixsluis © RTV Utrecht
"De ingenieur van de sluis in Vreeswijk heeft ook de sluis in IJmuiden ontworpen. En in de muren zitten trouwens nog gaten vanuit de oorlog. Konden ze dynamiet in stoppen om de sluis op te blazen. Dat is gelukkig nooit gebeurd." Ja, Fons van Leusden weet veel over de sluis. Heel veel.
En dat is ook niet zo gek. Als geboren Vreeswijker – die ooit zelfs nog in de óude kolk heeft gelegen (oftewel: er zwemles heeft gehad) – komt hij bijna dagelijks even bij de sluis. Hij kan er uren staan kijken en maakt dan altijd wel een fotootje. Gisteravond nog met zonsondergang. "Prachtig!"
Soms hoor je de sluismeester brullen: hé achteruit!
Fons van Leusden, sluisfanaat
"Het is super om te zien. Die witte torens, de mechaniek die erachter zit en bijna honderd jaar geleden is bedacht", zegt hij vol bewondering. Van Leusden komt hier al zo'n zeventig jaar, maar is zichtbaar nog altijd onder de indruk van de werking van de sluis.

Passie voor sluizen

"Kijk, er komt weer een schip aan", roept Van Leusden met een glimlach die zijn passie verraadt. Oud ijzer, dat vindt hij het mooist. Gokken waar de roestige stukken vandaan komen en wie er op de oude barrels hebben gefietst.
Sluisfanaat Fons raakt er niet uitgekeken: Beatrixsluis opent met Monumentendag
Je maakt wat mee bij de sluis. Met ietwat ondeugende ogen vertelt Van Leusden over boten die soms te dicht op de machtige binnenvaartschepen varen en dan behoorlijk 'stuntelen'. "Dan draaien ze weleens een rondje in de kolk achter zo'n schip. Hoor je de sluismeester brullen: hé, achteruit!"

Heftoren beklimmen en meekijken met sluismeester

De Prinses Beatrixsluis is het grootste sluizencomplex van Nederland en normaal gesproken alleen te bekijken vanaf de kant. Morgen, tijdens Open Monumentendag, mogen bezoekers ook de bedienruimte in. "Je kunt de sluismeesters echt op de vingers kijken", vertelt woordvoerder Sylvia Kramer namens Rijkswaterstaat.

Tijdens een rondleiding mogen mensen ook een van de heftorens beklimmen. "Vanaf boven overzie je het hele complex en zie je ook de verschillen tussen de oude kolken, het rijksmonument, en de nieuwe, derde kolk." Onderweg vertellen gidsen over de techniek en kun je bijvoorbeeld de gewichten zien die de sluisdeuren op en neer brengen.

De Prinses Beatrixsluis in Vreeswijk vanuit de lucht
De Prinses Beatrixsluis in Vreeswijk vanuit de lucht © RTV Utrecht
Morgen, tijdens Open Monumentendag, mogen bezoekers de sluis van binnen bekijken, evenals de bedienruimte. Of Fons erbij is? Dat weet hij eigenlijk nog niet. Hij moet nog even kiezen tussen andere bouwwerken die te bezoeken zijn.
Een alarm klinkt: het signaal dat de sluisdeuren gaan bewegen. "Kijk, daar komt weer een schip aan!", zegt Van Leusden, terwijl-ie in de richting van de Lek wijst. "Waar komt-ie vandaan? Je ziet alle namen van de wereld voorbijkomen. Dat is toch fantastisch."

Hier kun je naartoe op Open Monumentendag

Traditiegetrouw kun je dit weekend duizenden monumentale gebouwen bezoeken. Zo kun je in de stad Utrecht gratis de Domtoren beklimmen, sterren kijken in Sonnenborgh en rondkijken in de Werkspoorfabriek, waar vroeger treinwagons werden gemaakt. Ook het atelier van kunstenaar Jits Bakker in De Bilt is open. In Woerden kun je het stoomgemaal in werking zien.

Dit jaar is er extra aandacht voor levend erfgoed, denk aan tradities als de klompendans en oude ambachten. Zo kun je bijvoorbeeld meedoen aan een workshop pottenbakken in Oudewater, meekijken met het werk van de molenaar van de Windotter in IJsselstein en is er in Woerden een demonstratie kaas maken.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.