Utrechtse dierenartsen razend druk in blauwtongbrandhaard: 'Dit is een stille ramp'

Kwijlen is een van de symptomen.
Kwijlen is een van de symptomen. © ANP
Provincie Utrecht - "Het is zo druk dat we het nauwelijks aankunnen." Herkauwerdierenarts David Speksnijder en zijn collega's rijden zich een slag in de rondte vanwege het blauwtongvirus. Ze zagen al zeker tientallen dode dieren. "Dit is een stille ramp."
De epidemie grijpt om zich heen en de provincie Utrecht is de brandhaard, vooral in de regio rond Breukelen. Honderden, zo niet duizenden, schapen en runderen zijn ziek, zegt Speksnijder. Ongeveer 10 procent van de besmette dieren gaat dood aan de ziekte. De meeste dieren herstellen na twee of drie weken.
We vrezen dat het aantal meldingen de komende weken fors gaat toenemen
Herkauwerdierenarts David Speksnijder
Speksnijder werkt voor een praktijk in Harmelen en is onderzoeker voor de Universiteit Utrecht. Hij ziet het op dit moment enorm misgaan. "We vrezen dat het aantal meldingen de komende weken fors gaat toenemen." Voor professionele houders, maar ook voor hobbyhouders is het een catastrofe. "Sommigen zijn al de helft van hun hobbyveestapel kwijtgeraakt. Ze moeten hun uiterste best doen hun zieke dieren in leven te houden."
Blauwtong komt voor bij schapen en andere herkauwers als geiten en runderen. Ook hert- en kameelachtigen kunnen het krijgen. De ziekte is vernoemd naar een van de symptomen, namelijk de blauwe tong die besmette dieren kunnen krijgen. Het virus wordt verspreid door kleine steekvliegen, zogeheten knutten. Zij dragen de ziekte niet over naar mensen, maar wel naar herkauwers zoals schapen, geiten en koeien. Zieke dieren krijgen onder meer ontstekingen in de bek.
Besmette dieren kunnen hoge koorts krijgen. Andere symptomen zijn: veel speeksel kwijlen, zwelling van de kop, ook van tong en lippen, pijn en ontsteking van de kroonrand bij de hoeven. Ook gaan ze meestal liggen of kreupel lopen. Typerend is ook de bolle rug om de pijn in de poten te verlichten.
Blauwtongvirus grijpt om zich heen in provincie Utrecht

Het lijden dragelijk maken

Melkveehouder Leon van der Arend uit Vinkeveen heeft besmette koeien. “Ze zijn wat trager ook, je ziet het soms aan de spenen of aan de neus, daar hebben ze doorbloedingen. En dat werkt inwendig door.” Hij hoopt uiteraard dat zijn koeien er doorheen komen. “Ze hebben medicijnen." Bij de dierenarts kwam hij nog twee collega-boeren tegen met besmet vee. "Je wil vooral het lijden van de koeien dragelijk maken.”

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) meldt dat het virus landelijk op 89 locaties is geconstateerd. Er zijn opvallend veel gevallen in de Gooi en Vechtstreek. Begin september kwamen de eerste meldingen ook uit die regio.

Het gaat om het blauwtong serotype 3. Waar het vandaan komt, is onbekend. Er wordt nog gekeken of er een geschikt vaccin beschikbaar is zoals bij andere varianten en wanneer dit dan ingezet zou kunnen worden. De schapen hoeven niet te worden geruimd zoals bij vogelgriep.

Sinds 2012 had Nederland een zogenoemde EU-vrijstatus, omdat ons land drie jaar vrij van blauwtong was. Daardoor kon Nederland makkelijker dieren exporteren. Ze hoefden niet meer te worden gevaccineerd. De ziekte verspreidt zich nu zo snel dat een blokkade voor levende dieren geen zin meer heeft. Ook gaat de NVWA niet meer bij alle meldingen monsters afnemen. Wel moeten verdenkingen nog steeds gemeld worden en zijn er hygiënemaatregelen nodig.

Minder melk

Koeien hebben wat minder zware symptomen dan schapen, maar het is zeker niet ongevaarlijk voor ze. “Het probleem is dat ze niet willen eten", zegt melkveehouder Van der Arend. Ook de melkproductie is minder bij een zieke koe. “Het scheelt toch zo’n twee à drie liter melk per koe.”
Melkveehouder Egbert in Nieuwer Ter Aa heeft het blauwtongvirus nog buiten zijn erf kunnen houden, maar houdt het goed in de gaten. "Natuurlijk, je bent er altijd alert op. De ziekte kan niet worden overgedragen van dier op dier, maar gaat bijvoorbeeld via muggen. We hebben hier gewoon te veel natte natuur. Daarom moet je altijd opletten."
Schapenhouder Van Selm in Kockengen ziet dat penicilline in ieder geval niet goed helpt. "Er lopen hier heel wat zieke dieren. Zo erg als nu heb ik het nog niet meegemaakt. Het is echt een schadepost."
Blauwtongvirus grijpt om zich heen in provincie Utrecht

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail.