Tekort aan leraren en agenten: moeten mensen met een cruciaal beroep sneller een woning krijgen?

Uit een rondvraag van RTV Utrecht blijkt dat zeven Utrechtse gemeenten nu al voorrang geven aan bijvoorbeeld politieagenten, onderwijzers, zorgmedewerkers en mensen van de vrijwillige brandweer. Dat doen ze allemaal op hun eigen manier. Elf gemeenten hebben geen voorrangsregeling en zijn ook niet van plan die op te tuigen en de rest wil eerst nog meer onderzoek doen.

Zo mag de brandweercommandant van Eemnes urgentieverklaringen vragen voor zijn vrijwilligers. De reden daarvoor is terug te voeren tot een simpele rekensom: als je pieper gaat, moet je als brandweervrijwilliger binnen drie minuten in de kazerne zijn en dus moet je dichtbij wonen.

Brandweermensen in Eemnes komen in aanmerking voor een urgentieverklaring, om de bezettingsgraad bij de brandweer op peil te houden en de veiligheid in de gemeente te waarborgen. In Eemnes zijn ze niet van plan nog andere cruciale beroepen toe te voegen, omdat dat de druk op de toch al krappe woningmarkt verder vergroot.

Ook in De Ronde Venen en Utrechtse Heuvelrug kom je als brandweervrijwilliger sneller aan een woning. Deze gemeenten overwegen de regeling uit te breiden. In Utrecht, IJsselstein, Houten en Baarn komen ook leraren, zorgmedewerkers en politieagenten in aanmerking voor een urgentieverklaring. In IJsselstein geldt dat overigens alleen voor woningen vanaf de eerste verdieping.

In Baarn loopt momenteel een pilot met zeven sociale huurwoningen aan de Troelstralaan. Werk je in de zorg, het onderwijs of de politie of ben je brandweervrijwilliger, dan maakte je deze zomer kans op één van die appartementen. Het doel van het experiment is kijken of "het bieden van huisvesting helpt bij het aantrekken en binden van personeel". Alexander Zumpolle is een van mensen die bij de pilot een woning heeft gekregen. "Het voelt echt als een lot uit de loterij", aldus de zorgmedewerker van Sherpa in Baarn.

Zumpolle stond al zo'n zeven jaar zonder succes ingeschreven voor een woning. "Ik was altijd iets van nummer veertig van de 280 inschrijvers op een woning. Dat is niet te doen." Dat hij nu een appartement in Baarn gevonden heeft, voelt voor hem alsof er een last van zijn schouders is gevallen. "Nu kan ik op mijn fietsje naar het werk, ik heb mijn vrienden en familie dichtbij. Alles wordt wat makkelijker en daardoor krijg je ook ruimte in je hoofd."

Naast de zeven gemeenten die al voorrang geven, zijn er ook elf die dat niet doen én ook niet van plan zijn. De reden daarvoor is vaak dezelfde: voorrang aan de ene groep benadeelt de andere. Zo ook in Montfoort, waar maar 16 procent van alle huurwoningen sociale huur is. "Als we gaan toewijzen aan bepaalde doelgroepen met een cruciaal beroep, betekent dit dat reguliere woningzoekenden langer moeten wachten op een huurwoning."

In Nieuwegein vragen ze zich daarnaast af of voorrang überhaupt zoden aan de dijk zet. Want zorgt dit niet juist voor concurrentie tussen gemeenten? "We zijn onderdeel van een regionale woningmarkt en vinden het belangrijk dat het mogelijk blijft om tussen gemeenten te verhuizen", zegt een woordvoerder. "En weer een extra doelgroep voorrang geven zorgt voor nog minder aanbod voor reguliere woningzoekenden."

Deze gemeenten vrezen vooral dat nog een voorrangsregeling het sociale huurstelsel nog ingewikkelder maakt dan het al is. De wachtlijsten voor sociale huur zijn nu al lang en dus kiezen ze er vaak voor niet nog meer mensen een urgentieverklaring te geven. "Het kiezen voor het ene beroep betekent dat je een ander beroep uitsluit", legt een woordvoerder van de gemeente Woerden uit.

Ondanks de weerstand in sommige gemeenten, lijkt het erop dat nog meer gemeenten van plan zijn cruciale beroepsgroepen voorrang te geven. Zes gemeenten geven aan hier onderzoek naar te doen. Bijvoorbeeld Stichtse Vecht, waar de gemeenteraad om zo'n regeling gevraagd heeft. Om welke beroepen het dan gaat, moet nog worden uitgewerkt.

In Soest en Rhenen wachten ze tot de nieuwe Huisvestingswet is aangenomen. Daarna bepalen ze of voorrang voor cruciale beroepsgroepen wenselijk is. Het kan dus zomaar dat je als leraar, zorgmedewerker of brandweervrijwilliger volgend jaar in ongeveer de helft van onze provincie voorrang op een woning krijgt. Of dat er ook voor zorgt dat daar dan meer mensen zijn om les te geven of branden te blussen, is afwachten.

Kersverse Baarnaar Alexander Zumpolle juicht het in ieder geval toe. "Ze zouden het landelijk kunnen trekken. Bij cruciale beroepen is het moeilijk om aan personeel te komen en voor het personeel is het moeilijk aan een woning te komen. Elke gemeente heeft woningnood én nood aan cruciale beroepen. Zo vang je eigenlijk twee vliegen in één klap."