Alexander kreeg een huurwoning dankzij zijn cruciale beroep: 'Lot uit de loterij'

In een nieuw appartementencomplex aan de Troelstralaan in Baarn hield woningcorporatie Omthuis afgelopen zomer zeven huissleutels apart. Die werden verloot onder politieagenten, leerkrachten, zorgmedewerkers en brandweervrijwilligers. De gemeente vindt die beroepen onmisbaar en onderzoekt met Omthuis hoe ze aan Baarn gebonden kunnen worden. Uit de aanmeldingen werden net zolang willekeurige kandidaten gekozen, tot ze er zeven hadden die aan alle vereisten voldeden.

"Het aantal inschrijvingen is gigantisch geweest", zegt wethouder Wonen Mark Veldhuizen. "Er kwamen 2015 aanmeldingen van mensen die in aanmerking wilden komen voor zeven appartementen. Dat geeft ook wel aan hoe groot de druk is op het vinden van een woning. Maar ik moet wel de kanttekening maken dat we nog niet weten hoeveel van die mensen ook echt aan de criteria voldeden."

Alexander, die bij Sherpa in Baarn voor een woongroep van verstandelijk beperkten werkt, was een van die ruim 2000 inschrijvers. Hij stond al een jaar of zeven ingeschreven voor een huurwoning in en rond Baarn. "Het is heel moeilijk in de sociale woningbouw. Ik was altijd iets van nummer veertig van de 280 inschrijvers op een huurwoning. Dat is niet te doen. En de vrije sector is voor mij helemaal onbetaalbaar."

Op 15 september kreeg Alexander de sleutels van zijn nieuwe huis. Ook nu stond hij niet onmiddellijk bovenaan, maar tot zijn eigen verbazing bleken alle mensen die voor hem in de virtuele rij stonden niet aan de criteria te voldoen. Inschrijvers moesten onder meer werkgeversverklaringen en andere documenten inleveren, aan de vereisten voor een sociale huurwoning voldoen en er met een huishouden van maximaal twee personen willen wonen.

Is het oneerlijk voor mensen die ook lang op een woning wachten, maar geen cruciaal beroep hebben? Alexander weet het eigenlijk niet. "Ik ben gewoon meegegaan in de selectieprocedure, zonder daar invloed op te hebben. Toevallig heb ik geluk gehad. Er zijn in dit gebouw ook appartementen voor de reguliere sociale woningbouw, waar andere mensen net zo goed kans op maakten. Gemeenten en woningcorporaties kunnen daar een bepaalde verhouding in zoeken."

Wethouder Veldhuizen draait het om: wat als mensen met een cruciaal beroep geen voorrang krijgen? "Dan vind je het fijn dat je een appartement hebt, jammer voor al die mensen met een cruciaal beroep. Maar als de boel in de fik vliegt heb je dus geen dak meer boven je hoofd. Ik maak er nu misschien een flauwe opmerking van, maar zonder mensen met cruciale beroepen hebben we óók een probleem."

Op dit moment analyseren de gemeente Baarn en Omthuis alle gegevens die ze bij de duizenden kandidaten hebben opgehaald. "Als bijvoorbeeld blijkt dat maar de helft een cruciaal beroep heeft, dan hebben mensen misschien uit nood de gok gewaagd", zegt wethouder Veldhuizen. "Je zou er misschien ook uit kunnen afleiden hoe groot het probleem van de cruciale beroepen is. De conclusie zou dan kunnen zijn dat we speciaal voor die doelgroepen gaan bouwen. Maar we weten het pas als we de definitieve resultaten hebben."

"Dat de druk voor woningzoekenden erg groot is, is al wel bekend. De enige oplossing is bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Maar we willen ook duidelijk maken dat we die cruciale beroepen hard nodig hebben. Als je geen vrijwillige brandweer in Baarn hebt wonen, dan wordt het wel heel uitdagend om branden geblust te krijgen. Als leerkrachten denken dat ze beter in Enschede kunnen gaan werken omdat ze daar een woning hebben, dan wordt het uitdagend voor het onderwijs. Een politieman of -vrouw kan ook naar een ander korps overstappen waar wel een woning beschikbaar is."

De uitkomst van het experiment in Baarn moet beleidsmakers meer inzicht geven. Alexander kan intussen zijn geluk niet op. "Het voelt voor mij als een lot uit de loterij. Nu kan ik lekker op mijn fietsje naar het werk en ik heb mijn vrienden en familie dichtbij. Alles wordt wat makkelijker. Je krijgt weer ruimte in je hoofd als je niet meer steeds hoeft te plannen hoe je van hier naar daar komt."

Alexander hoopt dat meer mensen met een cruciaal beroep zo'n kans krijgen die hem nu een woning in de buurt van zijn werk heeft opgeleverd. "Het is een schot in de roos", zegt hij. "Bij cruciale beroepen is het moeilijk om aan personeel te komen en voor gemeenten is het mooi dat je toch mensen met die beroepen aan je kunt binden. Elke gemeente heeft woningnood én nood aan cruciale beroepen. Zo vang je eigenlijk twee vliegen in één klap."