zaterdag 13 april 2019, 07.00 uur

Waarom is de vervuilde grond bij de Westdijk in Bunschoten nog niet opgeruimd?

Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

Waterschap Vallei en Veluwe onderzoekt de grond op de Westdijk Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

Omdat de grond op de dijk hard is wordt een reuzenklopboor ingezet Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

In korte tijd moesten honderden monsters onderzocht worden Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

Waterschap Vallei en Veluwe onderzoekt de grond op de Westdijk

Omdat de grond op de dijk hard is wordt een reuzenklopboor ingezet

In korte tijd moesten honderden monsters onderzocht worden

1/4

Geschreven door

Lisanne Rutgers

BUNSCHOTEN-SPAKENBURG - Het is een doorn in het oog van veel inwoners van Bunschoten-Spakenburg: de vervuilde Westdijk. Al in 2017 kwam aan het licht dat de grond die is gebruikt om de dijk te versterken verontreinigd is. In juli 2018 besloot het waterschap dat de grond verwijderd moet worden. Toch is de klus naar verwachting pas eind 2020 klaar. Waarom duurt het zo lang?

In 2016 zijn de dijken rondom Bunschoten-Spakenburg door het waterschap Vallei en Veluwe opgeleverd. In totaal werd 22 kilometer dijk op verschillende manieren verstevigd. Langs de Westdijk werd over een afstand van twee kilometer gekozen voor het gebruik van thermisch gereinigde grond (TGG). Daar moest 120.000 ton TGG de dijk versterken.

Het was hergebruik van afvalstoffen"
Erwin Klerkx, Waterschap Vallei en Veluwe

Inmiddels staat het gebruik van TGG onder verscherpt toezicht. Op meerdere plekken in het land bleek de grond voor problemen te zorgen. In de grond op de Westdijk werden tot nu toe zouten, zware metalen, benzeen en GenX aangetroffen.

Toch was het besluit om akkoord te gaan met het gebruik van TGG, volgens het waterschap, geen onverantwoorde keuze. "In die tijd werd het gebruik van TGG gezien als een soort recycling", legt Erwin Klerkx van het waterschap uit. "Het was hergebruik van afvalstoffen."

Op dat moment was er nog weinig bekend over problemen met de gereinigde grond. De leverancier, ATM, leverde de grond met bijbehorende certificaten. "Je koopt een product en gaat er vanuit dat het aan de gestelde eisen voldoet", licht Klerkx toe.

VERVUILD
Nadat een boer in 2016 aan de bel trok startte het waterschap een onderzoek. Hierop volgden veel berichten over verschillende stoffen die werden aangetroffen in en rondom de Westdijk.

Het waterschap legt uit dat het onderzoek lastig was, omdat men niet wist waar precies naar gezocht moest worden. "Op aanwijzingen van andere instanties deed het waterschap verder onderzoek", vertelt Klerkx.

Waterschap Vallei en Veluwe onderzoekt de grond op de Westdijk | Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

AFGRAVEN
Een jaar nadat de vervuiling werd vastgesteld besloot het waterschap definitief over te gaan tot het afgraven van de grond. Drie andere mogelijke oplossingen werden op dat moment afgekeurd. De vieze grond op die plek laten liggen brengt, volgens het waterschap, op termijn te veel risico's met zich mee.

Toch weet het waterschap nog steeds niet precies wat er in de vervuilde grond zit en dat is volgens het waterschap wel belangrijk. Om de grond op een andere plek te kunnen storten of het te laten reinigen moet je wel weten met welke stoffen je te maken hebt. En ook voor het vervoer van de TGG is dit belangrijk. Het waterschap heeft hier mogelijk speciale vergunningen voor nodig.

PARTIJKEURING
Om een soort 'ingredi�ntenlijst' van de grond op te stellen wordt er op dit moment hard gewerkt aan een zogenaamde partijkeuring. Deze keuring moet volgens de wet- en regelgeving aan strenge eisen voldoen.

Een paar steekproeven is hiervoor onvoldoende. Door de grote hoeveelheid grond moesten er zeker 6600 monsters worden afgenomen op verschillende dieptes en plekken op de dijk.

Omdat de grond op de dijk hard is wordt een reuzenklopboor ingezet | Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

BOOR
Omdat de TGG op de Westdijk erg hard is werd hiervoor een speciale boor ingezet, vergelijkbaar met een reuzenklopboor. Zelfs daarmee bleek de grond lastig te doordringen. De klus, waarvoor vijf weken werd uitgetrokken bleek bijna een half jaar in beslag te nemen.

"We hebben aardig wat pech gehad", vertelt Klerkx. "Tot drie keer toe ging de boormachine kapot." Om de klus toch zo snel mogelijk te klaren werden meerdere boormachines ingeschakeld. "In Nederland zijn er maar een paar van dat soort machines, drie ervan hebben op de Westdijk gestaan."

LABORATORIUM
Een deel van de monsters werden na het opgraven luchtdicht verpakt. Sommige aanwezige stoffen zouden namelijk kunnen verdampen bij blootstelling aan lucht. Ook moest de grond zo snel mogelijk worden onderzocht.

Laboratoria in onder andere Deventer en Duitsland kregen een flinke kluif aan de klus. In korte tijd moesten de honderden monsters, van elk negen kilo grond, onderzocht worden.

In korte tijd moesten honderden monsters onderzocht worden | Foto: Waterschap Vallei en Veluwe

RESULTATEN
In juli worden de resultaten van de partijkeuring verwacht. Daarna kan het waterschap een plan van aanpak maken voor het verwijderen van de grond. Op dit moment wordt er al gewerkt aan de mogelijke scenario's.

De voorkeur van het waterschap gaat uit naar een situatie waarbij de leverancier de TGG terugneemt. Het waterschap zoekt uit of dit juridisch kan worden afgedwongen. Een andere optie is de grond naar een reiniger of stortplaats brengen, maar dan moet de grond aan bepaalde voorwaarden voldoen.

OPERATIE
Hoe het afgraven en het verwijderen precies in zijn werk gaat is dus nog niet duidelijk. Wel is duidelijk dat het om een grote operatie gaat, waarbij de stevigheid van de dijk niet in gevaar mag komen. In totaal zal de klus 20 tot 30 miljoen euro kosten.

Op de dijk liggen zo'n 4000 vrachtwagens aan vervuilde grond. Deze grond moet niet alleen verwijderd, maar ook vervangen worden. In totaal zullen er dus 8000 vrachtwagens aan grond verplaatst moeten worden. Om de wegen te ontlasten wordt ook onderzocht of vervoer over het water een mogelijkheid is.

PLANNING
Hoewel het waterschap dus voor een groot deel afhankelijk is van de resultaten van de partijkeuring ligt er al wel een globale planning. In 2020 moet gestart worden met het afgraven van de grond. In november, voor de start van het stormseizoen, wil het waterschap de grond vervangen hebben.

Heb je een tip of opmerking? Stuur ons je nieuws of foto via WhatsApp of mail naar nieuws@rtvutrecht.nl.