Staatssecretaris vindt Utrechtse versoepeling jongerenbijstand onacceptabel

Volgens de Participatiewet moeten jongeren tot 27 jaar die in de bijstand zitten zich aan een aantal regels houden. Zo mogen zij geen onkostenvergoeding ontvangen voor vrijwilligerswerk. Ook moeten zij de eerste maand zelfstandig op zoek naar een baan of opleiding, pas daarna kunnen ze een uitkering aanvragen of beroep doen op werkbemiddeling.

De gemeente meldt dat twee derde van de circa honderd jongeren hun aanvraag voor een bijstandsuitkering niet doorzetten na die termijn van een maand. Dat kan omdat ze bijvoorbeeld werk hebben gevonden, maar het gaat ook regelmatig mis.

Wethouder Linda Voortman: "We hebben voorbeelden gezien dat jongeren later alsnog bij ons komen en dan grotere problemen hebben gekregen op het gebied van schulden: dat ze hun woning niet meer konden betalen of dat hun psychische problemen erger geworden zijn. Dat willen we voorkomen, dus we willen alle jongeren meteen zien zodat we meteen kunnen kijken hoe we ze het beste kunnen helpen." Volgens Voortman kunnen schulden zelfs tot dakloosheid leiden.

Door jongeren direct te helpen, hoopt de gemeente te voorkomen dat zij verder in de problemen raken. Ook moeten 27-minners gedurende een half jaar tot 221 euro per maand kunnen bijverdienen om het werken te stimuleren. "Hiermee krijgen jongeren de ruimte om werkervaring op te doen en ervaren dat werken loont. Voor volwassenen was dit al het geval", schrijft de gemeente. De gemeente hanteert de wijziging gedurende in ieder geval een jaar.

In een reactie zegt staatssecretaris Dennis Wiersma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat het onacceptabel is dat sommige steden de bijstandsregels aan hun laars lappen. "Tegen de wet ingaan is nooit de oplossing, voor niemand", aldus Wiersma.

De Utrechtse staatssecretaris zegt in zijn reactie dat juist nu jongeren die nog zonder werk zitten, de wind mee hebben. "Er zijn banen genoeg en iedereen is nodig. Het lijkt me dat je als gemeente er dan alles aan wil doen mensen aan het werk te krijgen in plaats van juist in de bijstand thuis op de bank."

Daarnaast is bijverdienen met een uitkering oneerlijk ten opzichte van de jongeren die wel aan de slag gaan, vindt de staatssecretaris. "En voor kwetsbare jongeren geldt altijd dat maatwerk mogelijk is."

Steeds meer gemeenten kiezen ervoor af te wijken van de huidige Participatiewet, waaronder Amsterdam en Rotterdam. De gemeente Utrecht doet dan ook een dringende oproep aan het Rijk om deze wet snel te herzien.

Voortman: "Het is niet mijn gewoonte om tegen de wet in te gaan, maar op dit punt denk ik dat we de bedoeling van de wet niet goed realiseren. Daarom doen we dit en we gaan bijhouden wat de effecten zijn, zodat dat gebruikt kan worden om de wet te veranderen. Maar we willen niet wachten, want jongeren hebben nu hulp nodig."